OECD’nin açıkladığı “Sağlığa Bakış 2010” raporuna göre Türkiye en fazla günlük sigara tüketiminde üst sıralarda yer alıyor. Yetişkinlerin yüzde 27,4’ü sigara kullanıyor. Aynı zamanda son yıllarda yapılan diğer araştırmalar da Türkiye’de sigara kullanma yaşının 13’e kadar düştüğünü gösteriyor.
Ülkemiz nüfusunun çoğunluğunu genç nüfus oluşturuyor. Gençlerimizin 1/3'ü sigarayı deniyor ve bunların yarısı sigara bağımlısı olma riski taşıyor. Ne yazık ki, hayatındaki ilk iki sigarasını tamamen bitiren gençlerin yüzde 85'i sigara bağımlısı oluyor.
Sigara bağımlılığının, madde bağımlılığı ve psikolojik bağımlılık olarak iki bileşeninin olduğunu belirten Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Esra Sönmez Duman, “Sigaranın içerdiği nikotin, tıpkı alkol, amfetamin, kokain, eroin gibi, zihni ve ruh halini değişikliğe uğratan, bağımlılık yapan bir maddedir. Beynin haz yollarını etkileyerek 'dopamin' salgılatır. Dopamin kişiye yalancı bir keyif verir. Kişi bu keyfi tekrar yaşamak için giderek artan miktarlarda sigara içer. Kısa bir süre sonra da beyin nikotine bağımlılık kazanır. Her gün bir adet sigara tüketen kişiyi sigara bağımlısı kabul ediyoruz.
YOKSUNLUK ETKİSİ YENİDEN SİGARAYA BAŞLATIYOR
Sigara bırakma sürecinde yaşanan yoksunluk etkileri sigaraya geri dönüşlerdeki en önemli bir sorundur. Sigara bırakıldıktan sonraki ilk 2 haftada hastalarda nikotin yoksunluğu etkileri belirgindir. Sıkıntı hissi, sinir bozukluğu, kızgınlık, hassasiyet, uyuma güçlüğü, konsantrasyon bozukluğu, baş ağrısı, yorgunluk, iştah artışı sıkça görülen şikâyetlerdir. Tıbbi yardım alarak sigarayı bırakmayı deneyenlerde yakınmalar daha hafif seyretmektedir ve başarı şansı artmaktadır.”
Bağımlılığa son vermek için hastaya özel, farmakolojik ve psikolojik destek programı planladıklarını belirten Dr. Esra Sönmez Duman “Farmakolojik tedavi, nikotin yerine koyma tedavisi ve santral sinir sistemi üzerine etkili ilaçlardan oluşuyor. Nikotin yerine koyma tedavisi ile vücudun ihtiyaç duyduğu günlük nikotin dozunu 24 saatte sabit şekilde yayacak nikotin bantlar kullanılarak yoksunluk etkilerinin azaltılması hedeflenmektedir” diye konuştu.
Santral sinir sistemi üzerine etkili ilaçların ise beyindeki değişik tipteki reseptörlere bağlanarak sigara içme ihtiyacını azalttığını belirten Dr. Esra Sönmez Duman, sözlerine şöyle devam etti:
İLK SEKİZ HAFTA ZOR GEÇİYOR
“Tek tek veya kombine şekilde hastanın ihtiyacına uygun dozlardan tedavi başlanarak, yakın takiple (yüz yüze görüşme, telefonla görüşme) destek verilerek hastanın 6-8 haftalık zorlu süreci zorluk yaşamadan atlatması hedeflenmektedir. Bir kişiye sigarayı bıraktı diyebilmek için kişinin bir yıl boyunca bir adet bile sigara tüketmemiş olması kuraldır. Sigara bırakma kliniği başarısı, hastalarının ne kadarının bir yılın sonunda tütünden uzak kalabildiği ile belirlenir. Dünya standartlarına paralel olarak Anadolu Sağlık Merkezi Sigara Bırakma Kliniğinin başarısı %35 düzeyindedir. Anadolu Sağlık Merkezi Sigara Bırakma Kliniği’nde hastalar öncelikli göğüs hastalıkları uzmanı ile görüşerek sigaranın zararları konusunda eğitim almaktadır.
SİGARA BAĞIMLISINI YAKINDAN İZLEMEK GEREKİYOR
Nikotin bağımlılığı değerlendirilerek madde bağımlılığına yönelik tedavi planlanmaktadır. Hasta daha sonra sigara bırakma konusunda uzman psikologca değerlendirilmekte ve psikolojik bağımlılık düzeyi belirlenmektedir. Akciğer grafiği, solunum fonksiyon testi ve EKG yapılarak hastanın akciğer ve kalp sağlığı değerlendirilmekte ve kişiye özel en uygun tedavi seçilmektedir. Program 6-8 hafta sürmekte kontroller ve telefon görüşmeleri ile hastalar yakından izlenerek gerekli destek verilmektedir.”
ntvmsnbc.com