Aktüel Psikoloji / Haber Merkezi
Ani sevgi gösterileri, evde beslediğiniz kedi ya da köpeğin ani ve hızlı bir şekilde ayaklarını göğsünüze vurması ya da çocuğunuzun hızla koşarak göğüs kafesinize zıplaması kalbiniz için tehlikeli olabilir.
Darbelere yol açan; rekabet sporları, çarpışmalar, okullardaki beden eğitimi dersleri, sert bir kartopu gibi etmenlere de dikkat.
Memorial Hastanesi Kardiyoloji Bölümü’nden Uz. Dr. Özlem Batukan Esen, ‘Göğse gelen ani darbelerin olumsuz etkileri’ hakkında bilgi verdi.
Göğse gelen toplar ani ölümle sonuçlanabilir!
Kalbe travma sonucu kalp durmasına neden olan olaylar % 30 oranında, sporla ortaya çıkmaktadır. Genellikle rekabet içeren ve hızlı çarpmaların olduğu; hokey, beyzbol, futbol, basketbol gibi çarpışmaların yoğun olduğu sporlar ani kalp durması riski oluşturur. Özellikle hokey ve beyzbol gibi sporlarda göğse alınan travma sonrası ölüme gidiş çok hızlıdır. Bu hızlı gidişin ana nedeni, göğüs duvarına çarpan topun etkisi ile kalpte ölümcül ritim bozukluklarının gelişmesi ve anında müdahale edilmediği takdirde ortaya çıkan ani kalp durmasıdır. Bu tür travmalarda olağandışı bir güç sarfiyatına da gerek yoktur. Ani ölümler, sporun kuralları içinde ortaya çıkabilir. 10-12 metrelik mesafelerden 45 – 80 kilometre/ saat hız aralığındaki topların çarpması bu etkiyi yaratmaktadır. Bu tür ölümle sonuçlanan spor karşılaşmaları sırasında göğüs duvarını koruyan kıyafetlerin giyilmesi kalbin korunmasında etkili bir rol oynamaktadır.
Dövüş sporlarındaki travmalara dikkat!
Göğse gelen darbe en çok göğüs duvarının ortasına ve sol meme üzerinde etkili olmaktadır. Travma ne kadar küçük bir alanda ve hızlı yaşanırsa, ölüm daha çok görülmektedir. Bunlar da vücut vücuda çarpışma, yuvarlanma, tekme, karate, judo gibi dövüş sporlarında oluşan darbelerle ortaya çıkmaktadır.
Beden eğitimi derslerinde çarpışmalar ölümle sonuçlanabilir
Ani ritim bozulması ile ortaya çıkan ölümlerin en önemli nedenlerinden biri de % 30 oranında, okul alanlarında beden eğitimi derslerindeki çarpışmalar ve göğse gelen darbelerdir. 12-13’lü yaşlarda beden eğitimi derslerinde öğrenciler çarpmalar sonucu ani kalp ölüm nedeniyle kaybedilmektedir.
Ailesinde erken yaşta ve ani kalp ölümü hikayesi bulunan gençlerin özellikle kalp hastalıkları yönünden değerlendirilmesi gerekir. Çünkü yapısal bir kalp hastalığı, fark edilmeyen ritim bozukluğu ve kalp kası hastalıkları olanlar, ani çarpma ve travmalar nedeniyle, ölüm tehlikesi ile karşı karşıya gelebilir. Bu nedenle çocukların küçük yaşlardaki şikayetlerinin dikkate alınması çok önemlidir. Nefes daralması ve çarpıntı gibi şikayetler dile getiren çocukların, kalp hastalıkları yönünden tahlil ve tetkiklerinin yaptırılması gerekir. Okullarda beden eğitimi derslerinde kullanılmak üzere, çarpmanın etkisi ile kalbi duran kişiye eğitimli profesyonel personel tarafından, kalp masajı ve defibrilatörle elektroşok uygulanmalıdır.
Evde beslediğiniz hayvana ve çocuğunuza da dikkat edin!
Kalbin ölümcül bir aritmi ile durmasının en önemli nedenlerinden biri de, göğse gelen travmaların
% 15 oranında, geniş bir alanda etkili olmasıdır. Evcil hayvan beslemek, stres alıcı ve rahatlatıcı etkisi ile kalp sağlığına olumlu etki yapmaktadır. Ancak evde beslediğiniz kedi ya da köpeklerin de ani pati darbeleri, ritim bozukluklarına neden olabilir. Göğse gelen ani darbelerin yıkıcı bir etki yapması için çok sert ve küçük bir alanı kaplaması gerekir. Ancak aniden göğsünüze doğru atlayan ve patileri ile sert bir darbe oluşturan ev hayvanlarına da dikkat edilmesi gerekir. Aynı şekilde küçük çocukların da yumruk ve kafa darbelerine karşı dikkatli olunmalıdır. Çünkü ani bir şekilde göğsünüze alacağınız bir kafa darbesi ya da koşarak hızlı bir şekilde göğüs bölgenize atlayan çocuğunuzun oluşturduğu darbe, ani ritim bozukluklarına yol açabilir.
Hayvan darbeleri ölümcül olabiliyor!
Yalnızca evde beslenen evcil hayvanlar değil, özellikle Anadolu’da hayvan toslaması ya da göğse alınan çifte darbeleri kalp damarlarına geldiğinde damar tıkanmasına ve enfarktüse neden olmaktadır. Ancak bu tür sert darbeler daha çok ani ritim bozukluğuna bağlı ölümlere yol açmaktadır.
Kalpte organik bir sorun varsa, darbeye bağlı ölümler daha sık görülmektedir.
Trafik kazalarında otomobil direksiyonu riski!
Trafik kazaları sırasında otomobil direksiyonu ve bazı durumlarda yeterince açılmayan hava yastıklarının göğüs duvarına çarpması ile kalp üzerinde travmatik bir etki oluşturmaktadır. Bu etki ile kalp, göğüs kemiği ile sırt kemikleri arasında sıkışarak ciddi ölümcül durumlar ortaya çıkmaktadır. Bu durumlar ani kalp ölümü, ölümcül aritmiler, kalp duvarlarının veya kapaklarının yırtılması gibi ciddi durumlar olarak sıralanabilir.
Kalpte ani ritim bozukluğuna bağlı ölümlere neden olan günlük aktiviteler:
Oyun amaçlı yapılan boks maçı
Hıçkırıkların geçmesi için göğse uygulanan baskı
Hızlı ve sert kartopunun göğse isabet etmesi
Trafik kazaları
(Trafik kazalarında esnek olan göğüs ön kemikleri ile sırttaki omur kemikleri arasında kalbin sıkışması, ritim bozukluğuna ve kalbin durmasına neden olabilir)
Ani kalp durmasında saniyeler çok önemlidir!
Ani kalp durması saniyeler içinde solunum durması ile sonuçlanır. Bu durumda yaşam desteği (resüssitasyon) adı verilen kalp akciğer canlandırma işleminin kurallarına uygun olarak yapılması hayat kurtarıcıdır. Ani kalp durmasından itibaren ilk 4 dakikada canlandırma işlemine başlanması gereklidir. Çünkü 4 dakikadan sonra beyinde hücre kaybı başlamaktadır. 10 dakikadan sonra ise geri dönüşümsüz beyin hasarı ve beyin ölümü söz konusu olmaktadır.