Avrupa, Baltık ve İskandinav ülkelerinde yaşayanlarla Ruslar, evlenirken eşler arası makam, renk, mevki, iş denkliği ve toplumsal statüleri gözetmiyor. Türkiye'de ise birinci derecede maddi zenginlik, kariyer, güzellik ve yakışıklılık tercihi belirliyor.
Öyle ki Almanya, Belçika, Avusturya, Hollanda ve Moskova'da doktor bir bayanın, inşaat ustası, taksi şoförü ve maden işçisi biri ile evlenmesi normal karşılanırken, Türk toplumunda böyle bir evlilik anormal olarak görülüyor.
İsveç Stockholm Üniversitesi Davranış Bilimleri Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi sosyolog Yard. Doç. Dr. Nafy Giefer, 4 yıl içinde Almanya, Hollanda, İzlanda, Norveç, Danimarka, Moskova, Estonya, Letonya, Ukrayna, Belçika, Finlandiya, İsviçre ve Türkiye'de 9 bin 778 evli çiftle yaptığı görüşmede 'Ülkeler arası evliliklerde birinci önceliği ne belirliyor?' sorusuna cevap aradı. İsveçli öğretim üyesi araştırmasını güçlendirmek için Türkiye'de 398 evli çiftle görüştü.
Nafy Giefer, eşlerin evlenirken yüzde 64'ünün makam, mevki ve toplumsal statüye bakmadığını, Türkiye'de ise tam tersine evliliklerin yüzde 72'sini birinci derecede makam, mevki, toplumsal statü, kariyer ve gayrimenkul mal varlığının belirlediğini tespit etti. Türkiye'deki evliliklerle Avrupa ve İskandinavya ülkeleri evlilikleri arasında kültürel değer yargılarının taban tabana zıt olduğunu vurgulayan Nafy Giefer şöyle konuştu: "Avrupalı eşlerin birbirleri ile evlilik kararlarını almada yüzde 80'ini ekonomik özgürlükleri, kendilerine özgüven duygusu, sıra dışı yaşam ve 18 yaşında özgür hale gelmeleri belirliyor. Avrupalı ile Asyalının evliliklere bakış açıları farklı. Türkiye'de kadınların büyük çoğunluğunun ekonomik özgürlüğü olmadığı için, aileler kızlarını evlendirirken gelecek kaygısı taşıyor. Türkiye'de evliklerin yüzde 72'sinde maddi değerler öne çıkıyor. Avrupa ve İskandinavya ülkelerinde ise bu rakam yüzde 12."
Türk aile yapısı Japonlara benziyor
İsveçli sosyolog Giefer, dünyada evlenme ve aile yapılarına göre, Türk aile yapısının Japonya, Güney Kore, Pakistan, Malezya, Endonezya, Bulgaristan, Arnavutluk ve Makedonya ile örtüştüğünü belirtiyor. Giefer, şöyle devam ediyor: "Türk aile yapısı ile Avrupa Birliği (AB), İskandinav ülkeleri ve Rusya aile yapılarının değer yargıları çok çok farklı. Avrupa ve İskandinav ülkelerinde evlilikler, bay ve bayanın karşılıklı anlaşmasına bağlı olarak yapılıyor. Bu evliliklerde anne ve baba faktörünün etkisi yüzde 13. Türkiye'deki evliliklerde anne-baba ve kardeş faktörü yüzde 84. Türk aile yapısı ataerkil bir yapıya sahip olduğu için evliliklerde anne ve babanın etkisi çok yüksek. Evliliklerdeki değer yargıları ve inanç da çok önemli."
Rusya'nın başkenti Moskova Devlet Hastanesi'nde jinekolog doktor olarak görev yapan Margarita Gerasina, sosyolog Giefer'in araştırmasını doğrular nitelikte bir evlilik yapmış. Dr. Gerasina'nın eşi bir TIR şoförü. Dr. Gerasina, bugüne kadar Rusya'da hiç kimsenin, 'Sen doktorsun, eşin şoför niye evlendin?' diye sormadığını söyledi. Belçikalı inşaat mühendisi David de Santa Pascal da 8 yıl önce Brüksel'de renk ve ırk ayrımını protesto etmek için Eritre kökenli hemşire Soyge Delville ile evlenmiş. Macaristan Budapeşteli doktor Gulasci Scilsal da anne-babasının ve yakın çevresinin onayını alarak özel bir hastanede temizlikçi olarak çalışan Jose Andies ile nikâh masasına oturmuş.
Abdurrahman Büyükkeskin
Zaman Gazetesi