Aktüel Psikoloji / Haber Merkezi
Türk televizyonlarında her sezon 200 den fazla dizi yayına giriyor, bunlardan çoğu birkaç bölüm sonra yayından kaldırılırken; bazıları da halk tarafından çok seviliyor, izlenme rekorları kırıyor ve yıllarca devam ediyor. Şu an televizyon kanallarında 70 den fazla dizi yayınlanıyor. Türk halkı neden son dönemde dizilere bu kadar meraklı hale geldi? Dizilerin halka cazip gelen yönleri neler? İnsanlar dizilerden nasıl etkileniyorlar? Diziler ruh sağlığımızı bozuyor mu? Dizilerdeki karakterleri örnek almak iyi bir şey mi, kötü bir şey mi? Cinsellik, aile ve evlilik konularında halkımızı bilgilendirmeyi ve farkındalığı arttırmayı amaçlayan Cinsel Sağlık Enstitüsü Derneği (CİSED); televizyon dizilerinin halkın ruh sağlığı üzerindeki etkileri konusunda çok çarpıcı bir basın açıklaması yaptı.
Dizilere meraklı bir toplumuz
Diziler insanı hayal dünyasına götürür
Türk halkının son dönemde dizilere fazlaca merak saldığını söyleyen CİSED Genel Başkanı Dr. A. Cem Keçe; “Televizyon bir eğlence ve bilgilendirme aracıdır. Televizyonun temel misyonu hoşça vakit geçirtmek, biraz da olsa günlük hayatın sıkıntılarından kişiyi uzaklaştırmak ve dünyada olan biten konusunda bilgi vermektir. Eskiden beri Türk halkı olarak dizi izlemeyi seviyoruz. Geçmişte Dallas vardı, tüm Türkiye nefesimizi tutup Dallas’ı seyrederdik. Bir dönem Brezilya dizileri modaydı, konu komşu bir araya gelinip dizinin baş kahramanı fakir kız Maria’nın zengin oğlan Fernando ile olan aşkı seyredilirdi, yeri geldiğinde Maria ile birlikte gözyaşı dökülür ve dizi üzerine yorumlar yapılırdı. Bu hem bir vakit geçirme, hem de belki de bir rahatlama, günlük hayatın stresinden uzaklaşma yoluydu. Televizyon sayısı arttıkça dizi sayısı da arttı ve dizilerin içerikleri de değişti. Günümüzde çok sayıda dizi var ve dizilerdeki ortak konular genellikle aşk, yasak aşk, karşılıksız aşk, aşk üçgeni, şiddet, ihanet, cinayet, sürekli mutsuzluk, huzursuzluk, gözyaşı. Olumlu ve umut verici bir konuya rastlamak gerçekten çok zor. Bu durum haliyle bu dizileri izleyenlerin psikolojilerini de olumsuz etkileyebiliyor.’’ dedi. Televizyonun önemli bir güç olduğunu ve insanlar üzerinde etkisinin büyük olduğunu da belirten Dr. Keçe; “Diziler aslında hayatın aynasıdır, toplumda var olanı yansıtır. Tabi bir yandan da bir hayal dünyası oluşturulur, dizilerde hiçbir şey imkansız değildir ve kişilerin hep sahip olmak istedikleri hayatlar onlara gösterilebilir. Kişi dizideki bir karaktere kendini yakın hissedebilir, onun saç stilini ya da giyim tarzını beğenebilir, o diziyi izlerken kendini farklı bir dünyada hissedebilir. Önemli olan hayalle gerçeği karıştırmamaktır. Bir açıdan bakıldığında kişiyi günlük hayatın stresinden uzaklaştırıp güzel yalıların, zenginliğin, lüks arabaların, aşkların olduğu bir dünyaya götürmesi olumlu bir şeyken, bir yandan bakıldığında da kişi gerçek hayatta bunlara sahip olamamanın üzüntüsü ile kendini kötü hissedebilir ve bunalım yaşayabilir. Özellikle ergenler ve gençler bu durumdan etkilenebilirler.’’ dedi
Dizilerde huzur ve mutluluk yok
Kendini ifade etmeyen bir toplumuz
Son dönemin en popüler dizileri Aşk-ı Memnu, Yaprak Dökümü, Kurtlar Vadisi, Ezel, vb. de aşk, ihanet, aile içi çatışmalar, şiddet, intikam ve cinayetlerin fazlaca yer aldığının altını çizen CİSED Genel Başkan Yardımcısı Psk. Gülüm Bacanak; “Bu dizilerde neredeyse huzurlu ve mutlu geçirilen hiçbir an yok ya da her mutlu andan sonra mutlaka kötü bir haber alınıyor. Dizi karakterleri mutlu olduklarına bile sevinemiyorlar. Gözyaşı, acı, üzüntü daha fazla ilgi çekiyor. İhanet çok normal bir kavrammış gibi karşılanıyor. Evlilik kavramı artık farklı algılanmaya başlandı. Birlikte yaşama, babasız çocuk sahibi olma doğal karşılanır hale geldi. Zaten ensestin, tecavüzlerin, tacizlerin, aile içi şiddetin yaygın olduğu bir toplumuz. Toplum mu dizilerin konularını belirliyor yoksa diziler mi toplumu etkiliyor, bu konuda uzmanlar araştırmalar yapmalılar. Belki de bu diziler şu an toplumun geldiği son durumu yansıtıyor olabilir.’’ dedi. İçe kapanık bir toplum olduğumuzu da söyleyen Psk. Bacanak; “Yetiştiriliş tarzı itibariyle toplum olarak genelde duygu ve düşüncelerimizi fazlaca dile getirmeyen, hakkını aramayan, kendini ifade etmekte güçlük çeken bir toplumuz. Bu nedenle de dizilerde izlediklerimiz belki de olmak istediğimiz karakterlerdir. Her insan bir durumdan aynı şekilde etkilenmez. Bir kişi için olumlu olan diğer kişi için olumsuz anlam taşıyabilir. Diziler %100 halkın ruh sağlını bozar diyemeyiz, ancak kişilerin etki altında kalması ve olumsuz eylemlerde bulunmaları mümkündür. Bu diziler hazırlanırken olası etkileri iyi bir şekilde tahlil edilmeli ve mutlaka sosyal psikoloji alanında bilgili uzmanların desteği alınmalıdır.’’ dedi.
Televizyonlarda cinsellik ve evlilikle ilgili bilgilendirici yayınlar olmalı
Seçeneklerin çok olduğunu ve herkesin istediği programı seçebileceğini söyleyen CİSED Genel Sekreteri Psk. Dnş. Fatma Ayrık; “Tabi ki çeşit çeşit konularda programlar olacak, ancak halı olumluya yönlendiren, bilgilendiren, güldüren programların da olmasını istiyoruz. İnsanımız gülmeyi unuttu komedi dizileri daha fazla olmalı. Cinsellik, evlilik, aile konuları hakkında daha bilgilendirici ve halkı olumluya yönelten programlar yapılmalı. Televizyonlarımız cinsellikle ilgili programlardan kaçınıyor, oysa ki şu an halkımız en fazla bilgiye ihtiyaç duyduğu konulardan biri cinselliktir. Mutsuz evliliklerin ve aile içi sorunların çoğunun kaynağı cinselliğe dayanmaktadır. Televizyon kanallarının bu konuya da dikkatini çekmek istiyoruz. Çünkü kadınların %80’ninde, erkeklerin %70’inde cinsel sorun bulunan bir toplumda, cinsel sorunları işleyen bir dizi hala yok, bu çok önemli bir çelişkidir.” dedi.