Bağımlılık, herhangi bir maddenin ya da durumun yoksunluk hissi yaratarak kişinin beden-ruh sağlığının olumsuz şekilde etkilenmesine yol açar. Fiziksel bağımlılıklar dışında, insanın gözden kaçırdığı ya da kabul etmediği ruhsal/psikolojik bağımlılıklardan da söz edilebilir. Medya bağımlılığının bir alt tipi olarak değerlendirebileceğimiz dizi izleme bağımlılığı psikolojik bağımlılıklar arasında gösterilebilir. Psikolog Çisem Doğanlaroğlu, dizi izleme bağımlılığı hakkında çarpıcı açıklamalarda bulundu.
Dizi İzleme Bağımlılığının Kriterleri
- - Dizi izleme saatlerinin günlük aktiviteleri etkileyecek duruma gelmesi
- - Dürtüsel şekilde dizi izleme eğilimi
- - İstemsiz izleme davranışı
- - Dizi saatlerine göre etkinlikleri ayarlamak ya da yok saymak
- - Bağımlılığı yok edecek herhangi bir girişimde bulunma isteğinin olmaması, boşvermişlik, depresif belirtiler
- - Dizi izlenemediğinde yerini medya bağımlılığının farklı alt tiplerinin alması; sosyal paylaşım siteleri, dijital oyunlar
- - Dizi izleme saatlerinin sürekli artması-toleransın değişmesi
Dizi izleme bağımlılığının sonuçları
Dizi izleme bağımlılığı; yaşı, eğitimi, cinsiyeti ne olursa olsun her kişide gözlemlenebilecek bir bağımlılıktır. Kontrolsüz dizi/TV izlemenin analitik düşünce ve bilişsel fonksiyonlar için gerekli uyarılmayı beynin sol yarım küresi için azalttığı tespit edildiği göz önünde bulundurulduğunda; çocukların gelişiminde ve yetişkin bilişsel becerilerinde yıkıcı etkilerinin olduğu kabullenilmelidir.
Dizilerdeki karakterler ve kurgulanan hayatlar olumsuz bir modellemeye sebep olur ve kişi gerçek hayatındaki sorumluluklarından uzaklaşarak dizi karakterleri ile özdeşim kurar. Dizideki karakterin özellikleri davranışların yönünü tayin eder. Çocuklarda ve yetişkinlerde gözlemlenen saldırgan davranışlar, diziler ile artan engellenmişlik duygularının en büyük yansımalarıdır. Artan iletişim problemleri, çatışmalar, depresyon, kendilik algısında bozulma, okula ya da işe yeterli zaman ayıramama bu bağımlılığın sonuçlarına örnektir.
Dizi İzleme Bağımlılığının Tedavisi
Dizi izleme bağımlılığının yıkıcı etkilerinin farkına varmak ve bu durumdan huzursuzluk yaşıyor olmak, bağımlılık tedavisinde ilk adımdır. İzleyen aşamalarda dizi izleme saatlerinin kontrol altına alındığı ve o saatlerin yerini dolduran verimli aktivitelerin (kitap okumak, spor yapmak, iş bulmak, hobi edinmek, arkadaş toplantıları) gerçekleştirildiği bilişsel bir yapılanma ile bağımlılık tedavi edilebilir.
Kişi, dizi izleme bağımlılığıyla ilgili herhangi bir farkındalık yaşamıyorsa gerçek hayat ve kurgu hayat arasındaki farklar dile getirilip, destekleyici (yasaklayıcı olmamasına özen gösterin) tutumlarla bir uzman eşliğinde yardım edilebilir.
Hürriyet Aile