Derleme Editörü: Maruf BEÇENE
Diyalektik Davranış Terapisi (DDT), özellikle duygu düzenleme sorunları yaşayan bireyler için geliştirilen, farkındalık, duygusal kabul ve davranış değişikliğini içeren etkili bir terapi yöntemidir. Bu terapi, özellikle sınırda kişilik bozukluğu (Borderline) olan bireylerde, yoğun duygusal dalgalanmaları yönetebilme, sağlıklı iletişim kurma ve kendine zarar verici davranışları azaltmada yardımcı olur. DDT, bireylere hem değişimi kabul etmeyi hem de bu değişim için gerekli adımları atmayı öğreten bir yaklaşımı benimser. Mindfulness, stresle başa çıkma ve kişilerarası beceri geliştirme, terapinin temel yapı taşlarıdır.
Diyalektik Davranış Terapisi
Linehan tarafından derlenmiş olan Diyalektik Davranış Terapisi (DDT, Dialectical Behavior Therapy) ilk olarak riskli davranışlar gösteren Sınırda Kişilik Bozukluğu olan bireyler için geliştirilmiş, sonraki yıllar duygusal ve ilişkisel boyutlarda süregelen problem yaşayan bir çok grup için (yeme bozukluğu, üniversite öğrencileri gibi) uyarlanmıştır. Diyalektik Davranış Terapisi bireysel terapi, beceri eğitimleri, ve danışmanlık sunan uzmanlardan oluşan konsültasyon grubundan oluşur.
Diyalektik Davranış Terapisi duygu düzenlemesinde ciddi sorunlar yaşayan bireyler için geliştirilmiş ve zamanla birçok psikolojik sorunun tedavisinde tercih edilen bir psikoterapi yaklaşımı olarak yaygınlık kazanmıştır. DBT’de temel amaç, bireylerde duygudurum dalgalanmalarını azaltmak ve zor durumlarla baş etmeleri için gerekli becerileri kazandırmaktır. Bunun yanında, öğrenilen beceriler ve davranış biçimleriyle zor durumlarda sakin ve farkında kalabilmek, duygu regülasyonu, ruhsal ve fiziksel sağlığın güçlenmesi ve nihayetinde yaşama sevinci ve mutluluğun da arttırılması amaçlanmaktadır.
Terapide, bilişsel ve davranışçı yöntemlerle birlikte uygulanan farkındalık temelli yöntemleri önemli bir yer tutmaktadır. DDT’de bireysel terapi ve grup terapisini içeren ve aşamalardan oluşan bir terapi planı uygulanmaktadır. Terapi süresince, “ne” becerileri ve “nasıl” becerileri olarak ayrılan farkındalık becerilerini arttıran pek çok terapötik yöntem kullanılmaktadır. Farkındalık temelli yöntemler, hem meditatif alıştırmalardan hemde günlük yaşamda farkındalık kapasitesini arttıran informel farkındalık alıştırmalarından meydana gelmektedir.
“Yaşamaya Değer Bir Hayat” İçin: Diyalektik Davranışçı Terapinin Gelişimi ve Temel İlkeleri
Diyalektik Davranışçı Terapi (DDT) Marsha Linehan'ın ilk olarak kendi yaşam deneyimlerinden edindiği tecrübelerle yola çıkarak Sınırda Kişilik Bozukluğu tanısı alan hastalarla yaptığı çalışmalar neticesinde geliştirdiği III. dalga bilişsel-davranışçı terapi ekolüdür. Sosyal öğrenme teorilerinin ve bilişsel davranışçı terapilerin temel ilkelerini komplike yapıda ve intihar riski yüksek hastalarda uygulayan Linehan, zamanla hastanın değişimine yapılan aşırı vurgunun bu hasta grubunda terapi sürecini olumsuz etkilediğini farketmiş, hastaların yaşadığı yoğun acı verici duygu ve deneyimlerin kabulünü de entegre etmeye imkan verecek farkındalık temelli Uzakdoğu felsefelerini de terapi felsefesine ekleyerek kuramın bugünkü halini almasını sağlamıştır. DDT, birçok psikopatolojinin temelinde duygusal disregülasyon olduğu farkındalığından yola çıkarak duygusal disregülasyonun ve buna bağlı bilişsel ve davranışsal sorunların eşlik ettiği çok sayıda tanı grubunun tedavisinde kullanımı yaygınlaşan bir ekoldür. Birçok etkinlik araştırmasında DDT'nin karşılaştırıldığı diğer tedavilere kıyasla duygu düzenlemede ve buna bağlı problemlerde etkinliği ortayakonmaktadır.
Diyalektik Davranışçı Terapi (DDT)’nin Doğuşu:
Diyalektik Davranışçı Terapi (DDT)’nin kurucusuMarsha Linehan, 1943 yılında petrol müteahhidi olanbabanın altı çocuğundan üçüncüsü olarak ABD, Okla-hama’da doğdu. Piyano çalmada yetenekli, derslerindebaşarılı, sosyal bir çocuktu. Ancak, o dönemde Linehançekici ve başarılı kardeşleri karşısında ciddi bir yetersiz-lik hissediyordu ve lise son sınıfta kendisini yatağa dü-şürecek derecede şiddetli baş ağrıları başlayıncaya kadarçevresindeki hiç kimse bir şeylerin ters gitmekte oldu-ğunu fark etmedi. Bir süre sonra psikiyatristi, sorununaltında yatan nedeni anlamak için Linehan’ın LivingEnstitüsü’nde yatarak tedavi görmesini önerdi. Yataraktedavi gördüğü bu merkezde doktorlar kendisine şizof-reni tanısı koydu ve ilkinde 14, ikincisinde ise16 seansolmak üzere toplam 30 seans elektro konvülsif terapi(EKT) aldı. Ancak ne EKT, ne ilaç tedavisi, ne de psiko-terapi genç Linehan’ın kendine zarar vermesi nedeniyletekrar tekrar yumuşak odaya alınmasına engel olabildi.
Makalenin Devamı için tıklayınız
Bir Gözden Geçirme:Sınırda Kişilik Bozukluğu veDiyalektik Davranışçı Terapi
Sınırda kişilik bozukluğu ergenlik ya da genç erişkinlikte başlayan, kişilerarası ilişkilerde,benlik saygısında ve duygulanımda tutarsızlık ve belirgin dürtüsellik ile kendisini gösteren yaygınbir örüntüdür. Sınırda kişilik bozukluğu hastaları eksen I tanıları ile olduğu gibi, intihar düşünce-leri, duygusal dalgalanmalar, kişilerarası ilişki problemleri gibi nedenlerle de psikiyatriye başvura-bilirler. Diğer psikoterapi türleri ile karşılaştırıldığında, ilk olarak kronik, intihara meyilli, sınırdakişilik bozukluğu hastaları için Marsha Linehan tarafından geliştirilen Diyalektik Davranışçı Terapi(DDT) daha ümit vaadedici görünmektedir. DDT’nin temel ilkeleri diyalektik, Uzakdoğu’dan kökenalan farkındalık temelli alıştırmalar ve davranışçılık üzerine kurulmuştur. DDT, sınırda kişilik bozukluğunun etyolojisi ile ilgili biyolojik hassasiyet ile değersizleştirici çevrenin etkileşimine vurguyapan biyososyal modeli öne sürmektedir. DDT’nin standart tedavi protokolü ise bireysel terapi, be-ceri eğitimi, telefon görüşmeleri ve konsültasyon ekibinin toplantılarından oluşmaktadır. Bu yazıda biyososyal model ve tedavi modalitelerine değinildikten sonra, DDT’nin sınırda kişilikbozukluğundaki etkinliği mevcut literatür bilgisi ışığında gözden geçirilecektir.
Makalenin Devamı için tıklayınız
Diyalektik Davranış Terapisi Temelli Duygu Düzenleme Programının Ünıversite Öğrencılerinin Duygu Düzenleme Güçlüklerini Azaltmadaki Etkisi
Bu araştırma, Diyalektik Davranış Terapisi (DDT) temelli bir duygu düzenleme programının, üniversite öğrencilerinin duygu düzenleme güçlüklerini azaltmadaki etkisini değerlendirmek amacıyla hazırlanmıştır. 8 oturumluk program, DDT’nin danışanlara kazandırmayı hedeflediği Farkındalık, Duygu Düzenleme, Sıkıntıya Dayanma ve Kişiler Arası Etkililik becerilerine odaklanmaktadır. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Psikolojik Danışma ve Anabilim Dalı’nda öğrenim gören 128 öğrenciye Rugancı ve Gençöz (2010) tarafından Türkçe’ye uyarlanan ‘Duygu Düzenlemede Güçlükler Ölçeği’ (DDGÖ) uygulanarak duygu düzenleme becerileri yetersiz olduğu tespit edilen 18 öğrenci (9 deney, 9 kontrol) çalışma grubuna alınmıştır. Araştırma, öntest-sontest modelli deneysel bir çalışmadır. Bulgular, kontrol grubu ile karşılaştırıldığında, 8 oturum süren programın ardından deney grubu öğrencilerinin DDGÖ puanlarının anlamlı derecede düştüğünü göstermektedir. Bu sonuç, DDT Temelli Duygu Düzenleme Programının üniversite öğrencilerinin duygu düzenleme güçlüklerini azaltmada etkili olduğunu ortaya koymaktadır.