Halit Altuntop - Dindarlık-İntihar İlişkisi (Yüksek Lisans Tezi)
İslam dini intiharı kesin olarak yasaklamıştır. Fakat buna rağmen Müslümanlar arasında da intihar vakaları görülmektedir. Çalışmamızın en önemli araştırma konusunu da bu oluşturmaktadır. Çok ağır maddi ve manevi sıkıntılar yaşayan bir Müslüman intihar etmeyi düşünmezken, daha hafif bir sıkıntı sebebi ile intihara teşebbüs eden Müslüman birisinde bu farkı oluşturan nedir?
“İnsanı mutlu ya da mutsuz eden olaylar değil, kişinin olaya bakış açısıdır.” sözü, çalışmamız açısından çok önemlidir. Çünkü olaylar aynı olduğu halde gösterilen tepkiler kişilere göre değişmektedir. İşte İslamiyet’in kişiye kazandırdığı “olaylara bakış açısı” tezimizde araştırdığımız başlıca konulardandır.
İslamiyet sadece intihar yasaklamakla kalmamış, bütün hadiseleri kapsayabilecek genişlikte prensipler getirerek kişinin intihara karşı direncini artırmayı da amaçlamıştır. İşte bu prensipler nelerdir ve İslamiyet’in intiharı engellemedeki mekanizması nasıl işlemektedir? Bu soruların cevabını ararken, konumuz; din psikolojisi, psikiyatri ve psikoloji bilimlerinin üçünün de ortak çalışma alanına girdiği için, bu üç bilimin de literatürlerinden yararlanmaya çalışılmıştır.
Çalışmamızın birinci bölümünde; intihar hakkında genel bilgiler verilmiş, intihar istatistikleri, intihar-umutsuzluk, depresyon ve yalnızlık gibi konuların intiharla ilişkisi, yaşlara göre intihar olgusu ele alınmıştır. İkinci bölüm de “olayları açıklama biçimi ve dini başaçıkma, İslamiyet’in intiharı önlemeye etkisi, direkt etkisi, olgun dindarlık ve olgunlaşmamış dindarlık, dolaylı etkisi, ibadetler, sığınma ve güvende olma ihtiyacı, sıkıntılar, din ve anlam ihtiyacı, yaratılış gayesi, dua, ahret inancı, İslamiyet’in kişiliği geliştirmeye etkisi, kişiyi sosyalleştirmesi, İslam’a göre ölümün anlamı” konuları ele alınmıştır.
Araştırmamızın “Araştırma Bulguları ve Değerlendirme” başlıklı üçüncü bölümünde ise anket verileri tablolar halinde aktarılmış, yapılan çaprazlamalar ve x² testi sonuçları yorumlanmıştır.
Araştırmanın amacı
Araştırmanın amacı, dindarlık ile intihar olayı arasında bir ilişki olup olmadığını, eğer varsa bu ilişkinin yönünün ne olduğunu tespit etmektir. Bir başka ifadeyle dindar hayat görüşü ve hayat tarzının intiharı önleyen ya da azaltan bir faktör olup olmadığını tespit etmektir.
İntihar, hangi dinden olursa olsun bütün insanların ortak sorunudur. İntiharı engellemek için İslamiyet’e mensup olmak yeterli değildir, İslamiyet’in intiharı engellemek için getirdiği prensipleri de uygulamak gerekir. İşte araştırmamızın diğer bir amacı da İslamiyet’in intiharı engellemedeki mekanizmalarını ortaya koymak ve Müslüman olduğu halde kişilerin neden intihardan kurtulamadıklarının sebeplerini ortaya çıkarmaktır.
Araştırmanın hipotezleri
Araştırmanın amaçları doğrultusunda, hipotezler aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.
1. Dindarlık ile İntihar düşüncesi ve intihar girişimi arasında bir ilişki vardır.
2. Kişilerin dindarlık düzeyleri farklı farklıdır ve intiharı engellemede dindarlık seviyesi önemlidir.
3. İbadetlere devam etme ile intihar arasında bir ilişki vardır.
4. Din, kişin kendisine, dünyaya ve geleceğe bakışını olumlu bir yönde etkileyerek kişinin intihara karşı direncini artırır.
5. Din, umut seviyesini artırdığı için intiharı engellemede önemli bir faktördür.
6. Din, olaylarla başetme seviyesini artırdığı için intiharı engellemede önemli bir faktördür.
7. Din, kişinin sabretme gücünü artırarak intiharı engellemede önemli bir faktördür.
8. Ahiret inancı, intiharı engellemede önemli bir etkendir.
9. kader inancı, intiharı engellemede önemli bir etkendir.
10. Din, sığınma ve güvende olma ihtiyacı, anlam ihtiyacı, yaratılış gayesi gibi konularda insanı tatmin ettiği için intiharı önlemede önemli bir faktördür.
Araştırmanın sınırlılıkları
Başlangıçta, başarısız intihar girişimleri yaşayanların ve intihar sonucunda hayatlarını kaybedenlerin yakınlarının üzerinde anket yapılması ve bu amaçla psikiyatri klinikleri ve emniyet kayıtlarından yararlanılması düşünülmüş, fakat bu mümkün olmamıştır. Dolayısıyla araştırmamız rasgele örneklem metodu ile seçilmiş kişilerin intihar hakkındaki görüşlerine dayanmaktadır.
Anketimize katılan bütün denekler İslam dinine mensuptur. Dolayısıyla din karşıtı, dine ilgisiz ve ateist kesimlerin intihar hakkındaki görüşleri ve intihar karşısındaki dirençleri tespit edilememiştir.
Bu araştırmada dindarlığın bilgi ve ibadet boyutu üzerinde ağırlıklı olarak durulmuş, inanç boyutu ile ilgili olarak da kader ve ahiret inancına yer verilmiş, dindarlığın diğer boyutlarına temas edilmemiştir. Ayrıca kendini kabullenme, umut ya da umutsuzluk, karamsarlık ya da iyimserlik, sabır gibi özellikler, intihar ve intihar edenler hakkındaki tutumlarla intihar ve dindarlık ilişkisi araştırılmıştır.
Çalışmamız Çankırı ilindeki altı kuruluştan tesadüfü örneklem yolu ile seçilmiş 429 kişiye uygulanan anket verilerine dayandırılmıştır.
Tezin Devamı İçin Tıklayınız
Tez Hakkında Bilgiler
Halit Altuntop - Dindarlık-İntihar İlişkisi (Yüksek Lisans Tezi. 2005)
Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Estitüsü, Felsefe Ve Din Bilimleri Anabilim Dalı