Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) ya da daha çok kullanılan kısaltmasıyla ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) dikkatsizlik, aşırı hareketlilik, unutkanlık ve kontrolsüz tepkilerle kendini gösteriyor.
ADHD tanısı konan erkek çocuklarda genelde fevri tepkiler ve hiperaktivite, kızlarda ise dikkat dağınıklığı ve konsantrasyon bozukluğu görülüyor.
Çocuklarda dikkat eksikliği neden olur?
Duyu organlarından bazılarında veya birinde problem olması, genetik faktörler, motivasyon eksikliği, düzensiz uyku ve düzensiz beslenme gibi durumlar çocuklarda dikkat eksikliğine neden olabilir.
-Çok dağınık
- Eşyalarını orda burada unutuyor
-Sık sık bir şeyleri bahane edip dersin başından kalkıyor
-Başladığı işleri tamamlamakta güçlük yaşıyor
-Ödevlerini hep son ana bırakıyor
-Kendi başına ders çalışamıyor
-Sanki aklı başka bir yerdeymiş gibi
-Soruları okumadan cevaplıyor
-Dersin başına oturamıyor
-Hiç tekrar yapmıyor
-Sınavlarda bildiği soruları bile yanlış yapıyor
- Çok basit işlem hataları yapıyor
Hiperaktif çocuğun belirtileri:
Normalin üzerinde hareketlilik, yaşıtlarına oranla daha fazla konuşma ve soru sorma hiperaktif çocuğun belirtileri olarak değerlendirilebilir. Hiperaktif çocuk kendisine zarar verecek davranışlar sergileyebilir. Hiperaktif çocukların tedavisi için ilaçlı veya ilaçsız yöntemlerden en az biri muhakkak tercih edilmelidir. İlaçlı tedavi için uzman hekim yönlendirmesine ihtiyaç vardır. Hiperaktif çocukların tedavisi için ilaçlı süreçler, ilaçsız egzersizler ile desteklenebilir.
Yetişkinlerde dikkat eksikliği belirtileri:
Yetişkinlerde dikkat eksikliği belirtileri ile çocuklardaki dikkat eksikliği belirtileri aynı değildir. Çocuklar genellikle öğrenme güçlüğü çekerken yetişkinler işinde ve sosyal hayatında problemler yaşayabilir. Eğer böyle bir şüpheniz varsa, aşağıdaki maddelere mutlaka göz gezdirin.
-Karşınızdaki konuşurken uzun süre dinlemekte zorlanmak, detaylara inilmesinden hoşlanmamak.
-Karşınızdaki konuşurken bir anda hayal kurmaya başlamak, konuşmadan tamamen kopmak.
-İki işle aynı anda ilgilenemeyip iyi yaptığınız bir işe de normalinden fazla odaklanarak dış dünyaya tamamen kapanmak. Örnek: Bilgisayarda bir işlem yaparken ofise girip çıkanları görmemek, size seslenildiğinde duymamak gibi…
-Sabahları işe geç kalmak, işleri sürekli ertelemek.
-Cüzdanı ofiste veya arabada unutmak ya da sık kullanılan eşyaları kaybetmek veya yanınıza almayı unutmak.
-Düşünmeden konuşup, fevri davranıp sonrasında pişman olmak
-Bir anda parlama, öfke kontrolünde zorluk çekme.
Yukarıdaki durumlardan sadece 1’ini yaşıyor olmanız dahi dikkat eksikliği belirtisi olabilir. Birkaçı veya tamamını da aynı anda yaşıyor olabilirsiniz. Bu durumda derhal önlem almanız gerekmektedir.
Dikkat eksikliğinin nedenleri:
5duyu organından herhangi birinde yetersizlik durumu olursa dikkat eksikliğine sebep olabilmektedir.
Bununla birlikte; düzensiz uyku, sağlıksız beslenme, iyi dinlenememe gibi organizmaya bağlı sebeplerden kaynaklanabilir. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tedavisi çok yönlü bir inceleme gerektirir.
Bunlara ek olarak; psikolojik sorunlar, motivasyon eksikliği, genetik faktörler, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğuna sebebiyet verebilmektedir.
İlaçlı tedavi
Uzman psikiyatristler tarafından teşhis koyulduktan sonra çeşitli antidepresan veya sentetik uyarıcılar reçete edilebilir. Dikkat eksikliği ilaçları, ileri düzey dikkat problemi olanlar için önerilmektedir.
İlaçsız dikkat eksikliği tedavisi
İlaçsız dikkat bozukluğu tedavisi için en etkili yöntem düzenli egzersiz yapmaktır. Bu egzersizlerin büyük bir bölümünü beyin egzersizleri; küçük bir kısmını ise fiziksel egzersizler oluşturur.
Terapi
Uzman psikologlar yardımıyla bilişsel-davranışçı terapi uygulanabilir. Dikkat eksikliği problemi olan hastada farkındalık yaratılabilir ve çeşitli görev listeleri ile alışkanlıkları yönetilebilir.