Amaç: Bu çalışmanın amacı, depresyon düzeyinin, olumlu ve olumsuz duygusal içeriklere sahip kişisel yaşantıların kişi tarafından nasıl hatırlandığını ne şekilde etkilediğini incelemektir.
Yöntem: Araştırmaya Dokuz Eylül Üniversitesi’nden 293 lisans öğrencisi (185 kadın, 108 erkek) katılmıştır. Katılımcılar, olumsuz duygu yüklü ve kendileri için önemli bir otobiyografik anı hatırlama görevi sonrasında bu anıya ilişkin Olayların Merkeziliği ve Otobiyografik Bellek Özellikleri Ölçeklerini doldurmuşlardır. Beck Depresyon Envanteri’nin ardından, olumlu içerikte önemli bir otobiyografik anı hatırlamaları istenmiş ve bu anı için de otobiyografik bellek ölçeklerini doldurmuşlardır.
Bulgular: Yapılan hiyerarşik regresyon analizleri, depresyon belirti düzeyi arttıkça kişilerin olumsuz otobiyografik anıları güçlü algısal detaylarla birlikte, duygusal yoğunluğu yüksek, aşırı bir duyuşsal aktivasyon eşliğinde (duygusal aşırılaştırma) ve yeniden yaşarcasına hatırladığını göstermektedir. Olumlu duygu içerikli otobiyografik anılarda ise, depresyon belirti düzeyinin duygusal aşırılaştırma ve yeniden yaşarcasına hatırlamanın yanı sıra duygusal mesafe koyma çabalarını da pozitif yönde yordadığı saptanmıştır. Ayrıca, depresyon belirti düzeyi arttıkça kişilerin olumsuz otobiyografik anıları benliklerinin ve hayat hikayelerinin daha merkezinde algılama eğiliminin güçlendiği, olumlu otobiyografik anılarda ise bu eğilimin tersine zayıfladığı görülmüştür.
Sonuç: Bu bulgular, depresyona bağlı bellek yanlılıklarının sadece olumsuz içerikli anıları daha sık ve kolay hatırlama ile sınırlı olmadığını, olumlu anıların hatırlanmasında da önemli farklılıklara yol açabildiğine işaret etmektedir.
Anahtar sözcükler: depresyon, otobiyografik bellek özellikleri, olayların merkeziliği, olumlu ve olumsuz duygu yüklü anılar
Yeni Sempozyum Dergisi 2020; 58(4):23-30
MAKALENİN PDF FORMATI İÇİN TIKLAYINIZ