Başkalarına ait bir şeyin, sahibinin haberi yada izni olmadan alınmasına hırsızlık denir. Okul öncesi dönemde ve ilkokulun ilk yıllarında görülen “çalma” davranışı çocuğun tamamlanmamış bilişsel gelişimi ve buna paralel olan toplumsal ve ahlaki gelişimi ile ilgilidir. 5 yaşına kadar çocuklarda sahiplik kavramı gelişmediği için bu yaşlardaki çalma davranışı bir davranış bozukluğu değildir. 5 yaşına yaklaştığında çocuk izin alınmadan bir şeyin alınmaması gerektiğini bilir ancak bazen içindeki alma isteğine karşı koyamaz. Artık ilkokul çağına geldiklerinde çalmanın yanlış bir davranış olduğunu öğrenirler ve kendilerini kontrol edebilirler. İlkokul çağında ve sonrasında görülen çalma davranışı bir davranış bozukluğu olarak değerlendirilebilir.
NEDENLERİ
Anne babanın çocuğun ihtiyaçlarını karşılamamaları
Anne babanın çocuğun ya da başkalarının eşyalarını izinsiz alıyor olmaları
Çevresinde çalma davranışında bulunan birilerini örnek almaları
Çocuk herhangi bir şeyi izinsiz aldığında bu davranışın hoş görülmüş olması sonucu çocukta bu davranışın pekiştirilmiş olması
Çalma isteğinin dayanılmaz yoğunlukta olması, çalarken duyduğu heyecanı tekrar yaşama isteği
5-7 yaşlarına kadar kazanılması gereken mülkiyet kavramının kazandırılmamış olması
Anne babanın aşırı disiplin içeren, kıyaslamacı tutumları ve yeterli ilgi ve sevgi göstermeyişi
Yeterli ilgi ve sevgi görmeyen çocuk anne babanın dikkatini kendi üzerine çekmek için çalma davranışında bulunabilir.
Bazı çocuklar arkadaş kazanmak için hırsızlık yapar, sonra çaldıklarını arkadaşlarına dağıtabilirler.
Çocuğun arkadaşlarının sahip olduklarının çok azına sahip olması, arkadaşlarına özenmesine ve aynı şeye sahip olma isteğiyle çalma davranışında bulunmasına yol açar.
Değersizlik duygusu ve özgüven eksikliği nedeniyle çocuğun ilgi çekme isteği
Yeni bir kardeşin doğumuyla ilgi ve sevgisini küçük kardeşe yoğunlaştıran anne babadan öç alma isteği
Çocuk kendi hak ettiği sevgiyi kendi kendine çaldığı eşyaları hediye ederek elde etmeye çalışabilir.
Her şeye sahip olan çocuklarda anne babanın sınır koymayışı, çocuğa her istediğini alması, çocukta istediği her şeye izinsiz de olsa sahip olabileceği fikrini yaratabilir.
Kıskançlık ve rekabet duyguları
Paraya aşırı düşkünlük ya da cimrilik
Herhangi bir konuda duydukları öfkeyi bu şekilde bastırma, otoriteye karşı tavır alma
NELER YAPILABİLİR?
Çocuğun temel ihtiyaçları karşılanmalıdır.
Çocuk başkasına ait bir şeyi izinsiz aldığında onu utandırmak ya da alay etmek doğru değildir.
Bu davranışından dolayı çocuk cezalandırılmamalıdır.
Bu davranışın ortaya çıkmasına yol açan sebepler araştırılmalı, ve bu doğrultuda önlemler alınmalıdır.
Anne baba çocuğa zaman ayırmalı, ona yeterli ilgi ve sevgiyi göstermelidir. Onların duygularını ve duruma bakış açılarını anlamaya çalışmalıdır.
Çocuğun eşyaları izinsiz alınmamalıdır.
Çocuğun çevresindeki insanlar da birbirlerinin eşyalarını izinsiz almamalıdır.
Çocuğun evde kendisine ait odasının ve eşyalarının olması sağlanmalıdır.
Çocuğa harcaması için yeteri kadar harçlık verilmeli, ihtiyacı olanından azını ya da fazlasını vermemeye dikkat edilmelidir.
Çocuğa çalma ile bir şeyi izinsiz alma arasındaki fark öğretilmelidir.
Çocuğa bir şey istediğinde izin alması gerektiği öğretilmelidir.
Ev ziyaretlerine ya da başka bir yere gidildiğinde çocuğa orada nasıl davranması gerektiği ile ilgili toplumsal kurallar öğretilebilir.
Çocukla bu davranışı üzerinde konuşulabilir, bunun doğru bir davranış olmadığı ve bunun düzelebileceği anlatılabilir.
Okul yönetiminin de bu duruma en az anne baba kadar duyarlı olması önemlidir. Çocuk böyle bir davranışta bulunduğunda suçlayıcı olunmamalı ve çocuğa başkalarının özellikle de arkadaşlarının yanında bu durumla ilgili zedeleyici davranışlarda bulunulmamalıdır.
Gerekli durumlarda psikolog, okul rehberlik servisi ya da rehberlik ve araştırma merkezlerinden konuyla ilgili destek alınabilir.