ÇATIŞMA

Fakat bazı yetişkinler de tıpkı bazı çocuklar gibi bunu öğrenemez ve onlar için kavga etmekten yada kaçmaktan başka yol yok gibidir.
Çocukların çatışma çözümleme becerilerini öğrenmeleri önemlidir. Sadece yaşamı kolaylaştırmak için değil, toplumsal ve duygusal gelişmede büyük katkısı olduğu için öğrenilmesi gerekir. Bu becerilerin eksikliğinde çocuklar, yaşıtlarıyla zayıf ilişkiler kurmakla kalmayıp özbeğeni sorunları da yaşayabilirler.
Çatışmalarla başa çıkmanın yapıcı ve yaratıcı birçok yönü vardır. Birçok beceri gibi bunları da öğrenebilirsiniz.
Çatışma yaşamımızın normal bir parçasıdır. Küçük yanlış anlamalar ve hayal kırıklıklarından tutun da, kendinden veya başkalarından çok fazla beklentinin olmasına kadar birçok nedenden kaynaklanabilir. Tanımı gereği çatışma, her çeşit uyuşmazlığı kapsar. Hangi televizyon kanalının izleneceği üzerine kavga etmek, okulda kalemler için kavgaya tutuşmak ya da otobüste yer kavgası yapmak günlük çatışmalardandır. Basit anlaşmazlıklardan, kavgalar ya da çete savaşları gibi ciddi şiddet hareketlerine kadar uzanabilir.
Çoğu insanın çatışmaların çözümü için tek seçenek olarak gördüğü iki tipik yöntem vardır:
Çatışmadan Kaçınmak: Çatışmayı kesinlikle azaltır; ama kişi daha yoğun hayal kırıklığı yaşar, özbeğeni düşer, güvensizlik artar ve sonuçta kurban rolüne girilir.
Saldırganca Yanıt Vermek: Medya da bunu destekleyici bir konumdadır; sözel veya fiziksel şiddet çoğunlukla çatışmaların giderilmesi için kabul edilebilir bir yol olarak gösterilir. Fakat aslında sürekli şiddete ya da saldırganlığa başvuran çocuklar, yetişkin olduklarında kendi yollarını çizmeye yardımcı olacak toplumsal becerileri öğrenememiş olurlar.
Gerçek yaşamda –hem okulda, hem okul dışında çatışmayla başa çıkmanın bir çok yolu vardır. Pazarlık etme, uzlaşma ve paylaşma da bunlara dahildir. Çoğu çocuk, sırayla oynadıkları oyunlar, kimin daha önce başlayacağını belirlemek için attıkları paralar ve sınıfta kimin hangi gün öğretmene yardım edeceği üzerine yaptıkları pazarlıklar gibi yollarla bu becerilerin çoğunu doğal olarak öğrenirler.
Çocuklar, okulla birlikte, sözel ve fiziksel saldırganlığa başvurmadan çatışmaları çözmeye yetecek dil ve problem çözme yeteneklerini edinmeye başlar. Çocukların edinmesi gereken beş temel beceri şunlardır:
1- Duygu Denetleme Becerileri: Başkalarının ve kendisinin duygularını tanımlayabilmesi anlamına gelir. Duygularını adlandırabilmek, onları kontrol etmede ilk adımdır.
2- İletişim Becerileri: Bir insanın , kendi ihtiyaç ve duygularını başkalarına anlatma becerilerini kapsar.
3- Problem Çözme Becerileri: Bir problemin tüm yönlerini görüp ortak bir çözüme ulaşma yeteneğidir.
4- Öfke Kontrolü : Zor bir duruma saldırganlık dışında yanıt verebilme yeteneğidir.
5- Girişkenliğin Uygun Biçimde Kullanımı: Saldırgan olmadan ve şiddete başvurmadan kendini ortaya koyabilme yeteneği.    
 Çoğu çocuk, çatışmaları olumlu bir şekilde çözmeleri için uygun modelleme yapıldığında ve teşvik edildiğinde , bu becerileri okul öncesi dönemde kazanabilir. Bu becerileri edinmemiş çocuklar şu dört gruptan birine girer.
 Çatışmaların çözümü için gerekli beceriler yoktur, ya da çatışmalı bir durumda ne yapacaklarını genellikle bilmezler, bu yüzden de anlık tepkiler gösterirler.
 Aslında çatışmaları yapıcı bir şekilde çözme becerileri vardır; ama bunları uygun bir şekilde kullanmayı bilmezler.
 Öfke yada Duygusal kırıklığını, diğer toplumsal becerilerini kullanmaya yetecek oranda kontrol edemezler.
 Bu tür toplumsal becerileri yoktur ve duygularını kontrol edemezler.

NE ZAMAN İLGİLENİLMELİ?
Çatışmalı bir durumla karşılaştığında çatışmadan veya saldırıdan kaçınıyorsa ilgilenilmelidir. Bununla birlikte problemlerini kendi başına ya da saldırganlığa baş vurmadan çözemiyorsa da ilgilenilmelidir.
Ya da;
 Bir çatışmayla karşılaşınca aşırı kaygılanıyorsa, ter içinde kalıyor, ağlıyor ve korkudan hareket edemez hale geliyorsa.
 Her gün, en basit bir sorunu bile büyük bir sorun haline getiriyorsa
 Oyunlarda sürekli kavga ediyorsa, dersi kavgalarla bölüyorsa
 Öbür çocuklar eşyalarını aldığı halde bir şey demiyorsa
 Yapmak istemediği şeyleri yaptığından yakınıyorsa
Konuya eğilmelisiniz.

NASIL YARDIM EDİLEBİLİR?
Yapılabilecek ilk şey ailede ve sınıfta çatışmaların nasıl çözümlendiğini düşünmektir. Çocuklar gördüklerini model alırlar. Örneğin, sınıf arkadaşlarından biriyle arasındaki uyuşmazlığı çözerken neler olduğunu ele alalım. Eğer Anneye; uyuşmazlığa öbür çocuğun bakış açısıyla düşünmek  zor geliyorsa, aynen çocuğu gibi öbür çocuğa sinirlenip savunmaya geçiyorsa böyle bir durumda çocuk sorunların bütün yönlerini görmemeyi ve çatışma için başka birini suçlamayı öğreniyor demektir. Aşağıdaki adımları izleyerek çocukla konuşun:
 Çatışmalara yanıt verirken seçme şansının olduğunu söyleyin.
 Çatışmalı durumun ardından açıkça konuşması ve duygularını dile getirmesi için yüreklendirin.
 Olayın diğer yönlerini görüp görmediğini sorun. Göremiyorsa, bunları ona siz anlatın.
 Karşıdaki kişini çatışma durumunda neler hissetmiş olabileceğini konuşun.
 Problem çözmeye istekli olmalıdır, bunun için belki en iyi yol davranışlarının sonuçlarını ona hatırlatmaktır. Saldırgan yada pasif davranışlar rahatsız edici sonuçlar doğurur.
 Çatışmaya verdiği tepkiyi değiştirecek sonucu değiştirebileceğini hatırlatmak motive edici olabilir.
Bunun ardından, konuştuğunuz problemin çözülmüş olabileceği durumları ve bu şekilde davranmış olsaydı sonucunun ne olacağını düşünmesini isteyin.
Çocuk, çatışmaları nasıl çözeceğini öğrenirken, olayları gözden kaçırmamak  için yetişkinlerin desteğine ihtiyaç duyar. Bir anlaşmazlık sırasında nasıl davranacağına dair öneriler şunlar olabilir:
 Herkes sırasıyla konuşur
 Kimse bir başkasının sözünü kesmez
 Herkes konuşanı dinler
 Konuş fakat bağıma
 Konuş fakat itme
 Eğer sakinleşmeye ve çatışmayı çözecek yolları bulmak için düşünmeye ihtiyacın varsa oradan biraz uzaklaş 
 Problemin çözümü için bir yetişkine başvur.

ÇATIŞMA ÇÖZME ADIMLARI
 Problemi belirleyin
 Karşıdaki kişini sorunu nasıl gördüğünü belirleyin
 Duygularınızı adlandırın
 Karşıdaki kişinin duygularını adlandırın
 Problemi çözme konusunda anlaşın
 Bunun için kullanılabilecek yolları düşünün
 Her yöntemin sonuçlarını belirleyin
 En uygun fikirleri seçip uygulayın

Not: Öğrencilerin sözel ve fiziksel saldırganlığa başvurmadan çatışmaları çözebilmeleri için gereken temel becerilerle kazandırmak yönelik sınıfta uygulanabilecek etkinler Serdar Erkan’ın Grup Rehberliği Etkinlikleri kitabında mevcuttur.