Psikiyatrik hastalıklar, bireyin bilinçli olarak farkında olmadığı bu olumsuz şemaların içeriğindeki temel düşünceleri destekleyen bir yaşam olayının ardından gelişir. Bu şemalar katı düşünce kalıplarıdır ve ilerleyen yaşam dönemlerinde bireylerin kendisi ve yaşadığı dünyaya ilişkin algılarını biçimlendirmesinde kullanılır.
Bilişsel davranışçı terapide ana hedef kişinin çarpıtılmış yanlış düşüncelerini değiştirir. Çünkü bu terapi ekolünde düşüncelerimizin duygulara, duygularımızın da bir takım davranışlara neden olduğu ilkesi ile hareket etmektedir. Terapist bir yandan kişinin çarpıtılmış olumsuzu düşüncelerini değiştirmeye çalışırken aynı zamanda bir takım davranışsal ödevlerle davranış kalıplarını da değiştirmeye çalışır.
BDT ne şekilde uygulanır ve neyi amaçlar?
Davranış tedavileri kişiye rahatsızlık veren davranışlar üzerine odaklanır ve bunları değiştirmeyi hedefler. Kişiye tedavinin mantığı anlatılır ve kaygı yaratıcı durumdan kaçmak yerine, kaygıyla baş etme yöntemleri öğretilir. Tedavi sürecinde danışan ile psikoterapist çeşitli sorunları anlamak ve saptamak için, iyileşmeyi hedef alan bir işbirliği içinde düşünce, duygu ve davranışlar üzerinde çalışırlar.
Bu yöntemde “şimdi ve buraya” odaklanılır ve o anki sorunlar üzerinden çözüm önerileri sunulur. Kişinin hastalığı nedeniyle yapamadığı çeşitli aktiviteler tedavideki temel hedefler olarak belirlenir ve tedavi sonunda hastalığın yaşam alanlarında oluşturduğu kısıtlanmalar ortadan kaldırılarak yaşam kalitesinin iyileştirilmesi amaçlanır. Bu tedavi yaklaşımında terapi süresi oldukça kısa iken, terapiden elde edilen fayda oldukça büyüktür.
Kaç seans sürer ve hangi hastalıklarda etkilidir?
Bilişsel davranışçı terapide birçok danışan için 8-10 seans gibi kısa sürede çözüme ulaşmak mümkün. Seanslar 15 günde bir ya da ayda 1 olacak şekilde planlanır ve ortalama her bir seans 50 dakika sürer. Yaşam kalitesinin artırılması amacıyla ilaç tedavisi de eklenebilir.
Bilişsel davranışçı terapinin etkili olduğu alanlar ise şunlardır: Anksiyete bozuklukları, yaygın anksiyete bozukluğu, panik atak, depresyon, obsesif kompulsif, bozukluk, tik bozuklukları, yeme bozuklukları, obezite, travma sonrası stres bozukluğu, şizofreni, bipolar bozukluk, hipokondriyazis, cinsel işlev bozuklukları, aile terapileri, alkol-madde bağımlılığı, sigara bağımlılığı, uyku bozuklukları, öfke kontrol bozukluğu.
Psikiyatrist Uzm. Dr. Burak Toprak