Beyin ve Biliş (Brain and Cognition) Araştırmaları Laboratuvarı’nın açılışı 13 Temmuz 2010 tarihinde yapıldı. Açılışta Bahçeşehir Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Dekanı ve Psikoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Canan Ergin ve Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Metehan Irak laboratuvarı ve yapılacak araştırmaları anlatan bir sunum yaptı.
Beyin ve Biliş (Brain and Cognition) Araştırmaları Laboratuvarı, öğrenme, problem çözme, dikkat ve bellek gibi insan bilişsel sistemlerinin nöro-biyolojik olarak nasıl çalıştığı ile ilgili araştırmalar yürütecek. Bu türden bir beyinsel işlem sırasında beyinde hangi tür faaliyetlerin meydana geldiği, bu faaliyetlerin beynin hangi bölgesinde daha aktif olduğu ayrıntılı olarak incelenebilecek.
Açılış konuşmasını yapan Bahçeşehir Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Yılmaz Esmer, bir siyaset bilimci olarak, ABD yapılan psikoloji tabanlı siyaset araştırmalarını takip ettiğini ve bu araştırmalarda kullanılan sistemin Bahçeşehir Üniversitesi’nde kurulmasından dolayı çok büyük heyecan duyduğunu belirtti. Rektör Esmer,
diyerek sözü Prof. Dr. Canan Ergin’e bıraktı. Laboratuvarı tanıttığı konuşmasına literatürde bu tekniğe beyin haritalama (brain mapping) adı da verildiğini belirterek başlayan Prof. Dr. Canan Ergin psikolojinin bir ucu sosyal bilimlere bir ucu da doğa bilimlerine dayanan çok geniş bir alan olduğunu ve temel araştırmaların çok önemli olduğunu aktardı. Ergin, sözlerini :
şeklinde noktaladı. Daha sonra Yrd. Doç. Dr. Metehan Irak laboratuvarın teknik altyapısı ile ilgili bilgi verdi ve gerçek bir denekle sistemin çalışmasını gösterdi. Sistemin beyindeki en ufak hareketi kaydedebilecek kadar hassas çok sofistike cihazlardan oluştuğunu belirten Irak, deneğin kafasına takılan 32 elektrotla beynin 32 noktasının takip edildiğini aktardı. Deneğin bulunduğu oda da dış etmenlerden etkilenmemesi için tamamen bakır ile yalıtılmış durumda.
Sistemde bilgisayar ekranından deneğe çeşitli uyaranlar gönderiliyor ve belirlenmiş fakat deneğe söylenmeyen bir strateji ile seçim yapması isteniyor. Bu strateji çözme, karar verme ve seçim yapma sürecinde de beynin hangi bölgeleri, ne kadar aktif gerçek zamanlı olarak gözlemlenebiliyor.
Recep Tayyip Erdoğan, Kemal Kılıçdaroğlu, Devlet Bahçeli ?
Gelen bir soru üzerine Yrd. Doç. Dr. Metehan Irak bu araştırma sisteminin uygulanacak araştırma yöntemleri ile siyaset araştırmalarına da adapte edilebileceğini belirtti. Örneğin, deneğe Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın ya da Kemal Kılıçdaroğlu’nun bir fotoğrafı gösterildiğinde beyninde hangi bölgelerde uyarılma gerçekleştiği ve de duygusal olarak nasıl bir tepki yarattığı (sempati, nefret, vb.) gözlemlenebiliyor.
Bu şekilde yapılacak bir araştırmanın en önemli noktası da doğrudan sorulduğunda bir siyasi figürü sevdiğini söyleyen birisi bu sisteme bağlıyken bir uyaran olarak o siyasi figür gösterildiğinde negatif tepkiler verdiği ölçülebilir. Yani sistem, kişinin farklı motivasyonlarla vermesi gerektiğini düşündüğü cevabı değil gerçek cevabı bulabiliyor.
Laboratuvar aynı zamanda iletişim araştırmalarında da değerli veriler sunabilecek. Renklerin iletişimde reklam veya paketleme gibi alanlarda kullanımı ve bu renklerin etkileriyle ilgili bir soruya da Irak,
Renkler de uyaran olarak deneğe gösterilebilir. Bu renklere maruz kalan deneğin duygusal tepkilerini ölçmek ve buradan hareketle renklerin iletişimde kullanımında bilimsel bir tercih yapmak mümkün.
şeklinde cevap verdi. Laboratuvarda yürütülen/yürütülecek olan projelerden bazı örnekler:
- İnsanlar bir bilgiyi hatırlarken, hatırladıkları bu bilgiden ne kadar emindirler? ‘Hatırladığımdan eminim’ ya da ‘bunu hatırlamıyorum’ gibi bir karar verme sürecinde beynin hangi bölgesi daha aktif rol oynamaktadır?
- Bir bilginin belleğimizde var olup olmadığını kontrol ederken (hatırlamaya çalışırken) hangi beynin bölgeleri daha aktif olmaktadır?
- Bu bilişsel süreçler örneğin obsesif-kompulsif bozukluk gibi psikolojik/psikiyatrik bozukluklarda nasıl işlemektedir?
Teknik Özellikler
Laboratuvar, beyin haritalama için gereken MR cihazının bir benzeri olan 32 kanallı EEG/EP cihazı ve gerekli yazılımlarla (STIM2 ve Curry6 Multi Modal Neuro Imaging Software) donatılmış durumda.
Öğrencilerin, Deneysel Psikoloji ve Bilişsel Psikoloji derslerinde kullanacakları deney düzenleme, veri toplama ve veriler üzerinde analiz yapmalarına olanak sağlayan gerekli yazılımlar ile 32 dizüstü bilgisayardan oluşan altyapı da mevcut.
turk.internet.com