Bahar Yorgunluğu ve Depresyonu Nedir?

Dışarıda güzel ve taze bir bahar sabahı var ama siz keyifle uyanamıyor, sürekli yorgunluk ve uyku halinden şikayet ediyorsunuz. Bahar yorgunluğunun nedenleri ve kurtulma çareleri..

Önünüzde yığılan işleri yapmak için kendinizde güç bulamıyor, üstelik bir türlü dikkatinizi işinize veremiyorsunuz. Bu belirtileri yaşıyorsanız bahar yorgunluğu ya da depresyonu yaşıyor olmanız muhtemel.

NPİSTANBUL Nöropsikiyatri Hastanesi- Psikiyatri Uzmanı Dr. Gökben Hızlı Sayar bahar depresyonunun ışık tedavisi ile atlatılabileceğini söylerken hafife alınmaması noktasında da uyarıyor.

Bahar yorgunluğu ve depresyonu nedir?

Bahar yorgunluğu sıklıkla bahar depresyonunun bir parçası olarak karşımıza çıkar. Bahar depresyonu bir duygudurum bozukluğudur, mevsimsel özellikler taşıyan bir depresyondur. Strese ve üzüntüye neden olacak bir durum olmadığı halde, bazı mevsimlerde depresif durum görülmektedir.

Bahar depresyonu, mevsimsellik göstermesi dışında genel olarak diğer depresyonlara benzer belirtiler taşıyan bir hastalıktır. Kişilerin yetersiz güneş ışığı alması beyinde bazı kimyasal maddelerin düzeylerini ve dağılımlarını bozar.

Bu hormonlar kişinin vücut ısısı ayarlanması ve uyku-uyanıklık düzeninde önemli rol oynarlar. Biyolojik saatin bozulması ile kişi depresyona daha açık hale gelir. Açık güneçli havalarda daha neşeli, kapalı, bulutlu havalarda cansız ve melankolik olan kişilerde çoğu zaman altta yatan mekanizma biyolojik saatteki aksamalardır.

Belirtileri nelerdir?

Halsizlik, kolay yorulma, isteksizlik, dikkat kaybı, iştah ve uyku düzeninde değişiklikler en sık rastlanan belirtilerdir. Kış depresyonunda içe kapanma daha sıkken bahar depresyonunda huzursuzluk ve agresyon daha sık izlenir.

Hayatı yaşamaya değer bulmama, ölüm ve intihar fikirleri ortaya çıkabilir. Kişinin dikkatini toplayamaması ve unutkanlığı sebebiyle iş performansı düşer, isteksizliği ve yapacak gücü bulamaması nedeniyle sorumlulukları aksamaya başlar.

Kimi zaman depresyon çeşitli kas ağrıları, baş ağrıları, kabızlık, bulantı, cinsel isteksizlik gibi bedensel yakınmalara da yol açar. Belirtilerin süresi birkaç haftaya buluyorsa “bahardandır, geçer” demek yerine yılın diğer zamanlarında izlenen depresyonlar gibi tedaviye başvurmak gereklidir.

Neden kaynaklanır?

Güneş ışığına maruz kalma ile vücuttaki melatonin hormonu üretimi değişir. Melatonin hormonu ise uykuyu düzenlemesinin yanı sıra depresyonda in depresyona daha açık olduğu dönemlerdir.

Herkeste görülür mü?

Herkeste görülebilmekle birlikte bu durumu yaşayanların %70'i kadındır. 15-55 yaş arası kadınlar en yüksek riski taşırlar.

Bahar yorgunluğuna yakalanmamak için ne gibi önlemler alabiliriz?

Açık havada gün ışığında yapılan kısa egzersizler ve yürüyüşler en etkili korunma yöntemidir. Düzenli beslenme, düzenli uyku saatleri de koruma da etkilidir.

Bazı mevsimlerde tekrarlayan depresyonu olan bireyler riskli mevsim yaklaşırken psikiyatristleri ile irtibat kurarak tedavilerinde gerekli düzenlemeleri yaptırmalıdırlar.

Düzenli uyumaya dikkat etmek, vitaminlerden zengin bir beslenme düzenini korumak, hafif egzersizler yapmak, gün ışığından yeterince faydalanmak kişinin gerek bahar depresyonunda görülen halsizlik bitkinlikten, gerekse normal gündelik hayattaki yorgunluktan kurtulmak için uygulaması gereken ana kurallardır.

Kurtulmak için neler yapabiliriz?

Mevsimsel depresyon gerek ilaçlarla gerekse ilaç dışı yöntemlerle tedavi edilebilen bir hastalıktır. Belirtiler hafifse ışık tedavisi (fototerapi) yeterli olabilir. Işık tedavisinin başarısı oldukça yüksektir. Güneş ışığına benzer şekilde parlak ışık yayan bir ışık kaynağının altında, sabah erken saatlerde günde yarım saat kadar oturmak mevsim geçişi dönemlerinde son derece koruyucu olabilmekte, depresyon belirtilerinde belirgin düzelme sağlayabilmektedir.

Kısa süreli psikoterapiler de son derece faydalı olabilmektedir. Unutulmamalı ki depresyon duyguları, düşünceleri, davranışları ve bedeni etkileyen bir hastalıktır. Kişinin iştahından uykusuna, cinsel yaşamından iş performansına tüm yaşam kalitesini etkiler. Bu durum geçici bir üzüntüden, isteksizlikten farklıdır. Belirtiler şiddetleniyor, ya da sık sık tekrar ediyorsa profesyonel bir yardım almak gerekir.

Depresyon belirtilerine dikkat

Sürekli olarak üzgün ya da "boş" hissetme.

Umutsuzluk, çaresizlik, suçluluk ya da değersizlik duyguları.

Halsizlik ya da günlük işlere karşı ilgide, cinsel istekte azalma.

İştah ve uyku düzeninde bozulma.

Sinirlilik, kolayca ağlama, kaygı ve korkular.

Konsantrasyonda azalma, unutkanlık ve karar vermekte güçlük.

İntihar düşünceleri, intihar planı ya da girişimi.

Uzun süreli, tedaviye yanıt vermeyen bedensel şikayetler, ağrılar.