B12 vitamini (kobalamin), hayvansal gıdalardan özellikle kırmızı ette bulunan bir vitamindir. Bu makalemizde “B12 eksikliği nedir?, B12 vitamini nelerde var?, B12 eksikliği nörolojik bozukluk nedenleri nelerdir?, B12 eksikliği nelere yol açar, B12 vitamini kaç olmalı, B12 vitamin eksikliği ne yemeli, B12 eksikliği için besin önerileri nelerdir?, B12 vitamin eksikliği ne yemeli, B12 vitamin eksikliği tedavi edilmezse ne olur, B12 eksikliği yaşayanların yorumları nelerdir?” gibi aklınıza takılan tüm sorulara cevaplar bulacaksınız. Keyifli okumalar diliyoruz.
B12 diğer adıyla kobalamin vücudun kırmızı kan hücrelerinin (alyuvar) üretilmesinde büyük önem taşıyan bir vitamindir. B12 vücudun bütün olarak sağlığının korunmasında oldukça önemlidir. Ancak bu vitamin yalnızca dışarıdan alabilmektedir. Vücudun kendisinin üretebildiği besinler arasında bulunmayan B12 vitaminini bireylerin dışarıdan almaları gerekmektedir.
B12 Hangi Gıdalarda Bulunur?
B12 vitamininin hayvansal ürünlerde bulunduğu bilinmektedir. Buna göre B12 içeren gıdalar aşağıdaki gibidir.
- Kabuklu deniz hayvanları
- Somon, sardalya gibi yağlı balıklar
- Hindi ve tavuk gibi kümes hayvanları
- Süt, peynir, yoğurt, kefir gibi süt ürünleri
- Sığır, dana ve koyun eti ve sakatat (Karaciğer vb.)
- Yumurta
Hastalarda B12 Eksikliğinin Tanı Öyküsü Nasıldır?
B12 eksikliğine neden olabilecek tüm etkenler ayrıntılı olarak sorgulanır.
- Hastanın beslenmesinde; kırmızı et, süt, deniz ürünleri tüketimi ve vejetaryen beslenme olup olmadığı araştırılır.
- İleal rezeksiyon veya gastrektomi gibi cerrahi işlemler, malabsorpsiyon veya parazitoz gibi hastalıkların bulguları, korozif madde veya uzun süreli histamin 2 reseptör blokeri ve proton pompa inhibitörü tedavisi alımının yapılıp yapılmadığı sorgulanır.
B12 Eksikliğinin Belirtileri Nelerdir?
- Uyuşma
- Üşüme hissi
- Sisli beyin
- Güçsüzlük,
- Pürüzsüz dil,Vegan ve Vejetaryan Diyet
- Kalp çarpıntıları
- Yaş
- Mide küçültme ameliyatları
- Ağız içi yaraları
- İlaçlar
- Yeme içme problemleri
- Hamile ve Vejetaryan beslenme
şimdi bu saydığımız bu belirtileri küçük de olsa açalım.
Uyuşma: El, ayak veya bacaklarınızda iğnelenme hissi B12 vitamini eksikliği sebebiyle oluşabilir. Bu vitaminin yetersizliği sinirlerinizi örten koruyucu kılıflara zarar vermiş olabilir. Çölyak, Chron’s ve diğer barsak hastalıkları vitaminin emilimini zorlaştırabilir. Şayet mide koruyucu ilaç kullanıyorsanız B12 emilimi ciddi miktarda azalır ve bu uyuşma ile kendini gösterir.
Üşüme Hissi: B12 vitamini yeterli miktarda vücuda alınmadığında vücuda oksijen taşıyan sağlıklı kırmızı kan hücreleri yok olur. Tıptaki adı anemi olan bu rahatsızlık da ellerinizde ve ayaklarınızda istem dışı titreme ve üşüme meydana gelir.
Sisli Beyin: B12 vitaminin eksikliği, depresyona, konfüzyona, hafıza problemleri ve demansa da yol açarak vücut dengesinin bozulmasına sebebiyet verir. Yetişkin bir bireyin günlük olarak B12 ihtiyacı 2.4 mcg’dır. İhtiyaçtan fazlası vücuda girmiş olsa bile bu fazlalıklar idrar yoluyla bir şekilde vücuttan atılır. B12 vitamini şayet yüksek dozlarda alınmışsa yan etkisini; baş dönmesi, baş ağrısı, anksiyete, mide bulantısı ve kusma gibi vücut tepkilerinden anlayabiliriz.
Güçsüzlük Hissi: B12 vitaminin eksikliği kaslarda güçsüzlüğe yol açar. Böylece hasta kendisini sersemlemiş ve yorgun hisseder.
Pürüzsüz Dil: Tıp dilindeki adıyla "iltihaplı dil" veya "glosit" olarak bilinen "papilla" adı verilen, dildeki küçük çıkıntılar bu durumda yok olmaya başlar dilin görüntüsü parlak ve düz olur. Bu duruma en çok enfeksiyonlar, kullanılan bazı antibiyotik ilaçlar yol açar. Ancak herhangi bir besin eksikliğiniz yoksa, dilinizde yara çıkıyor olabilir.
Vegan ve Vejetaryen Diyet: B12 eksikliği hemen ortaya çıkmaz çünkü vücudun birkaç yıllık depoları bulunmaktadır; Fakat bitkiler B12 vitamini bulundurmaz. Hayvansal ürün tüketmeyen, vegan ve vejetaryen beslenen bireyler B12 takviyesi kullanmalıdır.
Kalp Çarpıntıları: Kalp atış hızında aniden hızlanma meydana geliyorsa B12 vitamini eksikliğinden kaynaklanıyor olabilir. Kalp çarpıntıları ile birlikte boynunuzda ve boğazınızda kalbiniz atıyormuş gibi hissedebilirsiniz. B12 vitaminini kırmızı et, tavuk, yumurta ve balıktan alabilirsiniz. Fakat en iyi kaynağı günlük diyetinizde bulunmayan; karaciğerdir.
Yaş Faktörü: İnsan yaşlandıkça, yaşı ilerledikçe B12 vitamini emilimi kolayca gerçekleşmez. Bu durum şayet tedavi edilmezse, düşük B12 vitamini seviyeleri anemiye, sinir hasarına, karamsarlığa ve başka ciddi problemlere yol açabilir.
Mide Küçültme Ameliyatları: Son yıllarda en çok kilo verme ameliyatlarının başında gelen mide küçültme ameliyatları "Gastrik bypass" olarak adlandırılan ameliyat sonrasında yiyecekler midenin bazı kısımlarını ve ince barsağı es geçer. B12 vitamini ise ne yazık ki bu bölümlerde faydalı forma dönüşür.
Ağız İçi Yaraları: Zaman zaman ağız içi veya dilde yaralar oluşabilmektedir. Bu yaralar, B12 vitamini eksikliğinin, aneminin ya da farklı bir problemin göstergesi olabilir. Bu yaralar genellikle kendi kendine yok olur fakat bazen ekşi ya da acı yiyecekler veya sirke gibi gıdalarla temas sonucu yaranın acısı artabilir. Bu durumda, bazı otc ürünleri acıyı azaltmaya yardımcı olabilir.
İlaçlar: Bazı ilaçlar, vücuttaki B12 vitamini seviyelerini düşürür ya da vücudun bu vitamini kullanmasını güçleştirir. Bu ilaç gruplarının bazıları: enfeksiyon tedavisinde kullanılan antibiyotikler, proton pompa inhibitörleri (mide koruyucu ilaçlar), peptik ülser ilaçları ve diyabet tedavisinde kullanılan metforminler. Doktor ve eczacınızla mutlaka kullandığınız tüm ilaç ve besin destek ürünlerinin bilgisini paylaşınız.
Yeme İçme Problemleri: İştah azalabilir, hızlı kilo kaybedebilir veya kabızlık sorunları yaşayabilirsiniz. Bu tip durumlarda da B12 vitamini seviyeniz düşebilmektedir ve mutlaka takviye edilmesi gerekir. Ancak B12 vitamini eksikliği belirtilerinin, başka hastalıkların belirtileriyle benzer olduğunu da unutmamak lazım.
Hamile ve Vejeteryanlar İçin Önlemler: Hem hamilelik hem de emzirme döneminde B12 vitamini gereksinimi için mutlaka doktorunuzla görüşün. Bu dönemde B12 vitamini eksikliği yaşayan yenidoğanlarda beyin hücrelerinde ve sinirlerde hasar oluşabilmektedir. Bebeğiniz de sizin gibi B 12 vitamini takviyesine ihtiyaç duyar.
B12 Eksikliği Belirtileri Tedavisi Nasıldır?
B12 eksikliği belirtilerini gözlemleyen birey uzmana başvurduğunda uzman tarafından istenen kan testleriyle B12 eksikliği tanısı konulması mümkündür. Kan testi sonucunda B12 vitamin oranı referans değerlerinin altında olmasıyla B12 eksikliği olduğu gözlemlenir. B12 eksikliği belirtilerinin nedenleri araştırılmalı ve bu doğrultuda bir tedavi uygulanmalıdır. B12 vitamini içeren besinlerin tüketimiyle B12 eksikliği giderilemiyorsa B12 vitamin ilaçları ya da B12 vitamin iğneleri uzman tarafından önerilmektedir. Belirlenen dozda alındığında B12 vitamini normal değerlerine gelebilmektedir. Ve bu sayede B12 eksikliği belirtileri tedavi edilmiş olur.