Arketipler insanlık tarihi boyunca var olan ve farklı kültürlerde farklı isimlerle anılan, temel insan davranışlarını, kişilik özelliklerini, tutum ve davranış kalıplarını ifade eden temel sembolik yapılar olarak tanımlanır. Carl Jung, Arketipleri bir insanın kolektif bilinçaltındaki eşsiz psikolojik yapısının temel taşları olarak görmüştür. Arketipler, kişisel bilinçaltımızın ötesinde, bireysel deneyimlerimizden bağımsız olarak, insanlık tarihinde yer alan evrensel deneyimlerin ürünüdür.
Arketipler ilk olarak antik mitolojide ve efsanelerde görülmüştür. İnsanlar, hayvanlar, bitkiler ve doğa olayları, insan davranışlarını ve kişilik özelliklerini temsil etmek için kullanılmıştır. Örneğin, Zeus Yunan mitolojisinde babalık ve liderlik, Hermes ise iletişim ve mesajlaşma gibi özellikleri sembolize eder.
Jung, Arketipleri "kolektif bilinçaltı" olarak adlandırdığı ve bunların insanın tarihsel geçmişindeki deneyimlerden kaynaklandığına inandı. Kolektif bilinçaltı, bireysel bilinçaltımızda ve kişiliğimizde olmayan ancak insanlık tarihindeki deneyimlerimizin bir sonucu olarak var olan bir kavramdır. Arketipler, bu kolektif bilinçaltının ürünüdür ve insanların ortak deneyimlerinden kaynaklanır.
Jung, arketipleri aşağıdaki on iki kategoriye ayırdı:
- Baba: Koruyucu ve güven verici bir figürdür.
- Anne: Sevgi ve şefkat sembolüdür.
- Çocuk: Saf ve masumiyeti temsil eder.
- Kahraman: Zorlu görevleri üstlenen ve başarı elde eden figürdür.
- Bilge: Bilgeliği ve öğreticiliği sembolize eder.
- Cadı: Güç ve karanlık tarafları temsil eder.
- Hilekar: Aldatıcı ve düzenbaz bir figürdür.
- Ölüm: Sonluluğu ve değişimi sembolize eder.
- İyileştirici: Şifa verici ve iyileştirici bir figürdür.
- Gezgin: Keşfetme ve macera arayışı sembolize eder.
- Masum: Güzel ve masum bir figürdür.
- Görevli: İşleri tamamlama ve sorumluluk sembolize eder.
Bu kategorilerdeki Arketipler, insanların farklı zamanlarda ve farklı kültürlerde yaşadıkları deneyimlerle ilgilidir.