Özgür Gün / Aktüel Psikoloji İçin Hazırladı
Özel eğitime ihtiyacı olduğunu düşündüğüm bir çocuğum var ne yapmam gerekiyor?
Eğer çocuğunuz henüz okul öncesi dönemde (0-6 Yaş) ise öncelikle bu tür bir eğitime ihtiyacı olup olmadığının tespiti için bir hastanenin “çocuk psikiyatri” bölümlerinde tıbbi tanılama sürecine girmesi gerekiyor. Burada özel eğitime ihtiyacı olduğu tespit edildiğinde size özel eğitim desteği alabilmesi yönünde bir rapor hazırlanacak ve bu rapor doğrultusunda özel eğitim alması sağlanacaktır.
Bunun dışında çocuğunuz okul döneminde ( 7 yaş ve daha büyükse) ise size en yakın ilköğretim okuluna kaydını yaptırarak eğitime başlatmanız yararlı olacaktır.
Eğitim süreci içerisinde özel eğitim desteği gerekliliğini düşündüğünüzde ise okulunuz rehberlik servisi ile iletişime geçmeniz ve yönlendirmelerini uygulamanız uygun olacaktır.
Kaynaştırma eğitimi ne anlama geliyor ?
Kaynaştırma eğitimi , özel eğitim gerektiren bireylerin, yetersizliği olmayan akranları ile birlikte eğitim ve öğretimlerini resmi ve özel; okul öncesi, ilköğretim, orta öğretim ve yaygın eğitim kurumlarında sürdürmeleri esasına dayanan, destek eğitim hizmetlerinin sağlandığı özel eğitim uygulamalarını ifade ediyor. (Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği Madde 67)
Bu maddede ifade edildiği gibi kaynaştırma eğitimi zihin, işitme, görme, ortopedik, dil ve konuşma güçlüğü, dikkat eksikliği ve hiperaktivite, özel öğrenme güçlüğü, otistik ve duygusal güçlük ve sosyal uyum güçlüğü gibi alanlarda özel eğitim gerektiren çocuklarımızın akranlarıyla birlikte eğitim almalarını hedefliyor. Bu çocuklarımızın özellikleri, öğrenme yeterlilikleri ve öğrenme hızları dikkate alınarak, düzenlemeler yapılması, destek eğitim programları uygulanması esasına dayanan bu eğitim modelinde esas olan bireyselleştirilmiş eğitim programlarıdır. Çocuklarımızın bireysel gelişim özellikleri ve öğrenme yeterlilikleri dikkate alınarak, iletişim becerileri ile akademik ve sosyal becerilerin geliştirilmesi üzerinde yoğunlaşmış gelişimsel eğitim uygulanması bu eğitim programının temelini oluşturmaktadır.
Bu noktadan hareketle akranlarıyla birlikte eğitim almakta var olan özrü nedeniyle zorlanan çocuklarımız rehberlik ve araştırma merkezlerinde incelenerek performanslarına dayalı bir çalışma sonucunda kaynaştırma programına yönlendirilmektedirler. İl Özel Eğitim Hizmetleri Kurul Kararı ile kaynaştırma eğitimine yerleştirilen öğrenciler okulunda oluşturulan Bireyselleştirilmiş Eğitim programları Geliştirme Birimince değerlendirilir. Bu birim; kurum müdürü veya görevlendireceği müdür yardımcısının başkanlığında, gezerek özel eğitim görevi verilen öğretmen, aile, özel eğitim gerektiren öğrenci, rehber öğretmen-psikolojik danışman, eğitim programları hazırlamakla görevlendirilen öğretmen, özel eğitim gerektiren öğrencinin sınıf öğretmeni veya hazırlanan programın içeriğine uygun branş öğretmeni, gerektiğinde izleme tanılama ve değerlendirme ekibinden görevli bir kişiden oluşur. Bu birimin temel üyesi olan siz veliler çocuğunuz için hedeflenen uzun ve kısa dönemli eğitim amaçlarını belirlemede bu birimin en büyük yardımcısı olacaksınız. Çocuğunuzu ve yapabileceklerini en iyi şekilde gözlemleyen sizlersiniz. Kaynaştırma eğitimiyle çocuğunuzun akademik gelişiminin yanı sıra sosyal ve duygusal gelişimini de göz önünde bulundurularak sınıf ve okul ortamında yapılacak çalışmaların yanında ev ortamında da desteğinizle eğitimden en iyiyi almasına yardımcı olabileceksiniz.
Özel Eğitime İhtiyacı Olan Çocuğumu Ekonomik Nedenlerden Dolayı Destekleyemiyorum?
Çocuğunuzun özel eğitime ihtiyacı var ancak ekonomik nedenlerle bu desteği alamıyorsunuz. Bu durumda yapmanız gereken, devlet veya üniversite hastanelerinin birinden “ özel eğitim alması gereklidir ” ibaresinin yer aldığı bir sağlık kurulu raporu almanızdır. Sosyal güvenceniz var ise (SSK’lı veya Emekli Sandığı’na bağlı iseniz ) eğitim desteğini sosyal güvenlik kurumunuz karşılamaktadır. Bunun için bir ücret ödemeyeceksiniz. Herhangi bir sosyal güvenceniz veya ödeme gücünüz yok ise Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu’na bağlı rehabilitasyon merkezlerine başvurmanız durumunda çocuğunuzun ücretsiz özel eğitim desteği alması için işlem başlatılacaktır.
Özel eğitim sınıflarına hangi özellikleri olan çocuklar gidiyor?
Özel eğitim sınıfları; ilköğretim okulları bünyesinde açılır. Yetersizlikleri nedeniyle yaşıtlarıyla eğitim almakta zorlanan çocuklarımızın bu sınıflarda eğitim alması sağlanıyor. Bu sınıflarımızın mevcudu en fazla 10 öğrenciden oluşuyor. (zorunlu durumlarda bazen sayı artabiliyor) özel eğitim sınıfları açıldıkları ilköğretim okullarının diğer sınıfları gibi sabahçı-öğleci ya da tüm gün eğitime devam ediyor.
Özel eğitim sınıflarına atanan öğretmenler özel eğitim alanında öğrenim görmüş veya özel eğitimde çalışmaya istekli olup çeşitli seminerlerle bu alanda yeterlilik almış eğitimcilerimizden oluşuyor. Bu sınıflarımıza öğrenci yerleştirmede öğrencinin Rehberlik ve Araştırma Merkezince incelenmesi ve bu sınıf eğitiminden yararlanmasının, öğrencinin gelişimini daha olumlu etkileyeceği görüşünün oluşması gerekiyor. Bu durumda hazırlanan raporlar İl özel Eğitim Hizmetlerine gönderilerek öğrencinin bu sınıf eğitiminden yararlanmasına yönelik kurul kararı alınıyor.
Zihinsel engeline göre kaynaştırma kararı alan çocuğum diğer çocuklarla aynı düzeyde öğrenebilir mi?
Bu soruyu yanıtlayabilmek için öncelikle zihinsel engeline yönelik kaynaştırma kararı alan çocuklarımızın zihinsel gelişim özelliklerine kısaca bakmak gerekiyor.
Farklı düzeylerde olsa da ;
Yaşıtlarına oranla akademik açıdan daha başarısız olabilirler.
Dikkatleri dağınıktır, akademik kavramları geç ve güç öğrenirler.
İlgileri kısa sürelidir devamlı izleme, teşvik ve değişiklik isterler.
Başarısızlık daha çok okuma, yazmada, okuduğunu anlamada, temel aritmetik becerileri kazanmada ortaya çıkmaktadır.
Benzerlik ve farklılıkları görmekte zorlanırlar.
Soyut kavramları anlamada güçlük çektikleri için zaman kavramı ve aritmetik kavramları algılama geç ve güç olur.
Bu anlamda diğer çocuklarla aynı düzeyde öğrenemeyebilirler. Ancak akademik etkinliklerde yavaş olsalar da; okul ortamında bilişsel gelişimine yönelik uygun eğitim programları, okul dışında bireysel özel eğitim desteği ile öğrenme daha güçlü olacaktır.
Okul ve ev ortamında unutulmaması gereken; kendi yeteneklerini ve yetersizliklerini anlayabilecek düzeye gelebileceklerinden sosyal, duygusal gelişiminin güçlendirilmesi, iletişim ve yaşama dair becerilerinin geliştirilmesine önem verilmesidir.
Bireysel yeteneklerine göre en iyi yapabildiği ve öğrenebildiği alanda değerlendirildiğinde ve teşvik edildiğinde başarı oranları daha da yükselecektir.
Çocuğum için bireysel özel eğitim desteği almak istiyorum.
Öncelikle bir hastaneden alınmış “özel eğitim alması gereklidir” şeklinde bir sağlık kurulu raporuna ihtiyacınız var. Bu rapor sonucunda; sosyal güvenceniz var ise ( SSK’lı veya Emekli Sandığı’na bağlı iseniz) seçeceğiniz bir özel eğitim merkezine başvurmanız yeterli olacaktır. Bu durumda çocuğunuzun devletin öngördüğü ücret karşılığında bu eğitimden yararlanması mümkün olacaktır. Sosyal güvenceniz yok ise (Bağ-Kur veya Yeşil kartlı iseniz) yine aynı sağlık kurulu raporuna ihtiyacınız var. Bu rapor ile Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu’na bağlı rehabilitasyon merkezlerinden ücretsiz yararlanmak üzere yardım alabilirsin.