Yeni sınav sistemi konusunda değerlendirme yapıp devam edeceğimi belirtmiştim. Katsayı ve tutarlılık açından irdeleyelim. Mesleklere kaynaklık eden alanlar, meslek liseleri ve katsayı birlikte düşünülmeli.
Ek Puan
Ek puan verilirken, alanın devamı niteliğinde olan bölümlere ek puan verilmiyor. Ek puan: Yükseköğretim Kurulunca saptanacak alanlarda bir yükseköğretim programına yerleştirilirken Ağırlıklı Ortaöğretim Başarı Puanının 0,05 katsayısı ile çarpımından elde edilecek ek puanlar yerleştirme puanlarına eklenecektir. (ÖSYS kılavuzu s.19) Bakalım Yüksek Öğretim Kurulu hangi alanları saptamış. Birkaç örnek vererek konuyu açmaya çalışalım.
Alan-Bölüm Tutarlılığı
Mesleki Ve Teknik Liseler
Elektrik-Elektronik Alanı ve türevleri alanlardan mezun olan öğrenciler hangi alana yerleşince nasıl bir durumla karşılaşıyorlar:
Havacılık Elektrik ve elektroniği (yüksekokulu süre:4 yıl)
Uçak elektrik-elektronik (yüksekokulu süre:4 yıl)
Bu iki bölümü tercih ettiklerinde ek puan (0,05) alıyorlar. Bunun dışındaki bölümleri tercih etiklerinde örneğin: ‘‘Elektronik Mühendisliği’’ ve benzeri bölümler tercih ettiğinde puan kaybına (AOBP 0,13 ile çarpılır) uğruyor. Çünkü bu ve benzeri bölümlere kaynaklık eden alan MF(Matematik Fen) alanıdır. Mesleki ve Teknik Lise bitiren öğrencinin alanı ‘‘Elektrik’’ ve türevleri alanlardır. Okuduğu meslek dersleri sınava yansımıyor. Sınava girişte faydası olmamış oluyor, aksine geride kalmasına sebep oluyor. Bu tutarlı bir durum mu?
İmam Hatip Lisesi
İlahiyat
Din Kültürü Ve Ahlak Bilgisi Öğretmenliği
Yaygın Din Öğretimi Ve Uygulamaları
Bölümlerini seçtiklerinde ek puan (0,05) alıyorlar. Bunun dışındaki bölümlere puan kaybına uğruyorlar. Bu malumdur. Bir İHL öğrencisi ‘‘Arapça Öğretmenliğini’’ tercih edince (İngilizce, Almanca, Fransızca) dillerinden biriyle sınava giriyor. Gördüğü Arapça dersleri sınava yansımıyor. Diğer dillerde de durum bu diyeceksiniz. Diğer diller bu kadar okutuluyor mu? Daha ötesi İHL öğrencisi ‘‘Arapça Öğretmenliğini’’ tercih ettiğinde puan kaybına (0,13) uğruyor. Çünkü ‘‘Arapça Öğretmenliğine’’ kaynaklık eden alan ‘‘Dil’’ alanıdır. Daha da ötesi hiç Arapçayla karşılaşmamış bir Öğretmen Lisesi öğrencisi ek puan alıyor (0,15+0,05). Yani ‘‘Arapça Öğretmenliği’’ tercihinde İHL öğrencisi katsayısı 0,13 ile çarpılırken ÖL öğrencisinin katsayısı 0,20 ile çarpılıyor. Alanı ve kaynaklık eden dersleri düşünürsek mantıklı mı?
Genel Lise
‘‘Felsefe Grubu Öğretmenliği’’ içeriği sosyal olan bir bölümdür. Bu bölümü bütün alanlar tercih edebiliyorlar. İstenen bu değil mi? Ancak genel liselerin aleyhine olan bir durum var. Öğretmen lisesi öğrencisi (Sosyal, Matematik-Türkçe, Matematik-Fen) alanlarından hangisi olursa olsun ek puandan (0,15+0,05) yararlanıyor. Yani ‘‘Öğretmen Lisesi’’ Fen alanı öğrencisi ek puan alarak ‘‘Genel Lisedeki’’ sosyal alan öğrencisinden sosyal içerikli bir bölümde, daha avantajlı konuma geçiyor. Alanları düşünürsek bir gariplik yok mu?
Öğretmen Liseleri
Kendi alanlarında bir öğretmenlik bölümü tercih ettiklerinde ortak bölümler de var (Sınıf Öğretmenliği, Felsefe Grubu Öğretmenliği, Üstün Zekâlılar Öğretmenliği vb.) bu bölümleri (Sosyal, Matematik-Türkçe, Matematik-Fen) alanlarından hangisinde olursa olsun ortak olmayan bölümlerde ise kendi alanında tercih ettiklerinde ek puandan yararlanıyorlar. Çünkü eğitim bilimleri dersleri okutuluyor. Öğretmenlik dışındaki tercihlerinde ise kayba uğramıyorlar. En avantajlı okul konumundadır. Şunu çok duyuyoruz. Efendim Öğretmen Lisesi öğrencisi bir sınavla seçilerek gitmiştir. Verilmiş haktır. Tabiî ki verilmiş haktır. Değişinceye kadar da kullanacaktır. Ancak Fen Lisesi öğrencisi de başarılı öğrenciler arasından seçilerek girmiştir. Daha başarılıdır; ama böyle artı bir duruma sahip değildir. Ayrıca birçok Anadolu Lisesi, Öğretmen Liselerine yakın puanla öğrenci alıyorlar. Bu doğru bir tutum mu?
Puan Telafisi
10 puanlık puan farkının fazla bir fark olmadığı söyleniyor. Evet, ben de fazla bir fark olmağını bir önceki yazıda belirtmiştim. Şöyle bir durum var. Efendim 7-8 soru fazladan yaparsa aradaki fark kapanır. 7-8 soru fazladan verilmiyor ki. Herkese eşit sayıda soru veriliyor. Şöyle dersek sanırım daha doğru olur. Diğer alandaki 7-8 soru eksik yaparsa fark kapanır.
Sonuç
Meslek Liselerinin amacı: Meslek bilgisi yanında öğrenciyi Yükseköğretime hazırlamaktır. Yükseköğretime hazırlama kısmı ihmal edilmiş durumda. Durum şöyle görünüyor: YÖK saptanacak alanlardan hangisini caiz görmüşse, yargı hangi katsayıyı uygun bulmuşsa o olmuş. Pedagojik temelden yoksun, fırsat eşitliğine aykırı, mantıksal tutarlılıktan uzak bir durum ortaya çıkmış. Bu durumdan etkilenense yüz binlerce insan. Umarız sistem böyle bırakılmaz, Yükseköğretime öğrenci hazırlayan eğitimciler de işin içine katılarak rasyonel ve tutarlı bir çözüm üretilir.
Not: Verilen örneklerin detayları için (ÖSYS 2010 Kılavuzuna) bakılabilir.
Abdullah ÇİBİK