Giriş
Aile en basit tanımıyla; evlilik ve kan bağına dayanan, karı-koca, çocuklar, kardeşler arasındaki ilişkilerin oluşturduğu toplum içindeki en küçük birliktir. Aile bir toplumun en temel toplumsal kurumlarından biridir. Toplumu ayakta tutan temel öğelerdendir. İnsan türünü üretmek ve sürdürmek gereksiniminden doğmuştur.
Aile Danışmanlığı uygulamaları amaçlanan toplumumuzda sağlıklı, mutlu, bilinçli aileler oluşmasına, yetişkinlerin çocukları, eşleri ve komşuları ile ilişkilerini geliştirmeleri mutlu ve kent yaşantısına uyumlu bir yaşam sürdürmelerine katkıda bulunmaktır. Sosyal bir kurum olarak aileye yardım etmek insana yardım etmektir. Aile kurumunu güçlendirmek, toplumu güçlendirmek ve güvenli bir gelecek sağlamaktır.
Hayatımızın oluşturan kavramların temelini oluşturan aile her kültürde bir değer ifade eder. Tüm beklentilerin, isteklerin, arzuların, güzelliklerin, acıların yaşandığı bir kurumdur. Günümüzde aile birimi değişen değerler ve beklentiler, ekonomik sıkıntılar, göçler, artan şiddet, çevreyle ilgili tehlike ve tehditler, belirsiz gelecek gibi karmaşık sorunlarla baş etme durumundadır. Her ne kadar kentlerdeki modern yaşam aileler ve ana babalar üzerindeki baskı arttıysa da, yetişkinliğe adım atan gençlerin evlilik, ana babaların ebeveynlik becerilerini kazanabilecekleri ve ihtiyaç duyduklarında danışmanlık alabilecekleri ortamların ve fırsatların sayısı çok kısıtlıdır.
Gelişmişte olan ülkemizde ailelere rehberlik ve danışmanlık hizmeti sunabilecek bireylerin bilinçli evlilikler, bilinçli aile oluşturmasına, ailenin uyum becerileri ve düzeninin sağlanmasında yardımcı olacak çocuklarında görülen davranış sorunlarında çözümüne katkı sağlayacak danışmanlara ihtiyaç artmaktadır.
Aile Danışmanlığı Uygulamaları
Anne - babalar veya adayların evlilik yaşamında eşler arası ve çocuklarıyla karşılaştıkları iletişim, uyum, davranış sorunlarının nedenleri, çözüm yöntemlerini ortaya koyan danışan ailelere koruyucu, önleyici ve tedavi edici uygulamaları içerir.
Aile danışmanları aile kurumu, aile yaşam döngüsü ve çeşitleri, evlilik süreci aşamaları, eşler arası ilişkiler, kişilik özellikleri, eşler arası ilişkilerde stres etkenleri, evlilik çatışmaları, roller, güç kavramı, evlilikte yaşanan sorunlar ve başa çıkma yolları konularıyla, çiftlere karı-koca iletişim becerileri, sorun çözme ve uzlaşma becerileri geliştirmeleri yönünde destek olur. Ayrıca çocuğun ruhsal gelişim dönemleri, çocuklarda uyum ve davranış bozuklukları, ergenlik dönemi sorunları, sınav kaygısı v.b. konularda da anne-babalara çocuklarıyla sağlıklı iletişim kurmaları hususunda danışmanlık hizmeti verir.
Aile danışmanlığının temel misyonu çiftlere, ebeveynlere kendilerini tanıma, anlama, iç görü geliştirerek farkındalıklarını oluşturmada yardımcı olmaktır. Böylece aile içersinde farklılıklarına rağmen bir arada yaşama, uyum, sorun ve çatışma çözme becerileri kazandırmak temel hedeftir.
Aile danışmanları evlenecek çiftlere yönelik olarak bireyler hayatının bir bölümünü geçirdiği ailesinden ayrılmaya hazır mı? Evlenecek olan bireyler birbirini ne derece tanıyor? Evliliği düşünen eşler anne ve babalığa hazır mı? Grup terapisi yöntemleriyle evliliğe adım atacak olan bireylerde yaşantı paylaşımı yapılarak duygusal olarak evlilik sürecine hazırlarlar.
Anne-babalar, çocuklarda meydana gelen ruhsal gelişim evreleri, değişimi konusunda bilgi sahibi olmaya bilirler. Birçok aile çocuğunun uyum ve davranış sorunlarını geç fark edebilir.
Böylece çocukta uyum ve davranış bozuklukları meydana gelebilir. Özellikle çocuğun gelişim dönemlerinde koruyucu ve önleyici aile danışmanlığı yaklaşımları daha önemlidir.
Aile eğitim ve danışmanlık yoluyla güçlendirilir, donanım kazandırılırsa çocuğunun sağlıklı gelişimiyle birlikte ruhsal gelişim sorunlarının çözümlenmesinde çocuğuna en etkili yardımı sağlar.
Sonuç ve Öneriler
İnsanı merkeze alan aile danışmanlık hizmetin en temel amacı ailenin yaşama kalitesini yükseltmek olmalıdır. Ailenin gelişimini destekleyecek hizmetler kurum temelli bir yapıdan toplum temelli organizasyona dönüşmek zorundadır. Çünkü ailede ortaya çıkan psiko-sosyal ve ekonomik sorunları ancak ailenin bulunduğu yerden başlayarak çözüm sürecine ailenin katılımını sağlayarak kolay, ulaşılabilir hizmetlerle kalıcı çözümler üretebiliriz.
Toplum temelli sosyal hizmetin stratejisi, sosyal sorunlar oluşmadan çocuk, genç, kadın ve ailelere koruyucu ve önleyici hizmetleri içerir. Toplumun oluşturan bireylerin kuruma müracaatını beklemeden hizmet süreci, profesyonellerin vatandaşla iletişim kurmasıyla başlar. Aileye her yaşam evresinde, ailenin yaşam kalitesini yükseltecek eğitim, rehberlik, danışmanlık ve rehabilitasyon hizmetleri içerir.
Sosyal Hizmet Uzmanı / Aileder Yönetim Kurulu Başkanı
F.Kılıçarslan