“…Haftada en az bir kere olmak üzere sabahları ciddi yorgunluktan yakınan sağlıklı adolesanların oranı Avrupalılarda yüzde 40-60, Amerikalı kızlarda yüzde 30.6, Danimarka’lı kızlarda yüzde 20.5 , erkeklerde ise yüzde 6,5 olarak bildiriliyor…”
Yorgunluk adolesanlarda sık görülen yakınmalardan biridir. Adolesanlara yorgunluk genellikle puberte dönemindeki hormonal değişikliklere, büyümenin hızlanmasına, ve psikolojik dağınıklığa yada yeni sosyal ve eğitimle ilgili isteklere bağlanıyor.
Adolesanlarda nedeni açıklanamayan yorgunluk çoğunlukla geçici ve elim bir durumdur. Nadiren yorgunluk nedeni altta yatan ciddi bir hastalığın belirtisi de olabilir. Ciddi yorgunluk yakınması olan adolesanlarda okul devamsızlığı ise önemli bir sorun teşkil ediyor.
Adolesanlarda yorgunluk yakınması bir aydan kısa ise yorgunluk akut olarak kabul ediliyor.
Kronik yorgunluk konusunda ise tam bir fikir birliği bulunmuyor. Daha önceleri 6 aydan fazla süren yorgunluk yakınmaları kronik yorgunluk olarak kabul edilirken son araştırmalara bu süre 3 ay olarak kabul ediliyor.
Son yıllarda adolesan yaştaki sağlıklı çocuklardaki yorgunluk yakınması olduğu ilgi çekmeye başladı.
Günümüzde bu konudaki çalışmalar henüz yeterli olmasa da sorunun boyutlarını ne kadar önemli olduğunu koyuyor. Haftada en az bir kere olmak üzere sabahları ciddi yorgunluktan yakınan sağlıklı adolesanların oranı Avrupalılarda yüzde 40-60, Amerikalı kızlarda ise yüzde 30.6 olarak bildirildi.
Danimarka’da yakın zamanda yapılan detaylı bir araştırmada ise sağlıklı adolesan kızların yüzde 20.5’inin erkeklerin yüzde 6,5’inin sabahları ciddi yorgunluktan yakındıklarını bildirdi.
İngiltere’de 11-15 yaşlar arasındaki çocuklarda yapılan bir çalışmada ciddi yorgunluğun çocukların binde 6’sında 6 aydan fazla sürdüğü, binde19’unda ise Kronik Yorgunluk Sendromu’nun olduğu tesbit edildi.
Ülkemiz gibi gelişmekte olan ülkelerle gelişmiş ülkelerdeki durum ise bilinmiyor.
Sağlıklı adolesanlarda ciddi yorgunluğun gelişmesine neden olabilecek faktörler araştırmadan araştırmaya farklı bulunmasına karşın, evde sürekli oturan ve aktivitesi az olan çocuklarda aktivitesi fazla olan çocuklarda ve kızlarda yorgunluk yakınmalarının fazla olması oldukça dikkat çekicidir.
Yorgunluk yakınması olan adolesanlarda aile ve çocukla güven verici bir biçimde ilişki kurularak ayrıntılı bir öykü, neden hakkında çok değerli ipuçları verebilir.
Anamnezde ayrıntılı medikal öykü ve psikososyal durum sorgulanmalıdır.
İkinci adım olarak dikkatli bir fizik muayene yapılmalıdır.
Laboratuar ve radyolojik araştırma gerekli ise düşünülmelidir. Başlangıçta yorgunluk nedeni açıklanamayan adolesanlar tekrar tekrar görülerek durum yeniden değerlendirilmelidir.
Yorgunluk nedeni olarak her zaman altta yatan ciddi bir hastalığın veya psikiyatrik bozukluğun olabileceği unutulmamalıdır.
İ.Ü Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı |