Merhabalar, sevgili arkadaşlar. Sizlerle tekrar tercih sürecinde birlikteyiz. Ekim ayı geldi ve üniversite için, ilk yerleştirmede kazanmayanlar için, son bir şans süreci başladı. Bu kez, tercih süreniz ise, 3-6 ekim arasında olup, daha da sınırlı. Bu da, sizi daha dikkatli ve yoğun düşünmeye itecektir ve yoracaktır. O yüzden, bu önemli süreçte, en doğru, ve doyurucu bilgiyi almanız gerekmektedir. Bu sebeple, ben her zamanki gibi, aktüel psikoloji çatısı altında, önceki yıllar gibi, gönüllü olarak, sizlerin yanındayım. Biliyorum ki, bugün benim sizin için yapacağım en küçük bir katkı bile, hayatınızı çizmenizde yol gösterici olacaktır. İnşallah, bu tercih döneminde de, hepinizin istediğiniz bölümleri kazanmanızda, bizim de bir payımız olacaktır.
Lafı çok uzatmadan, tercihlerle ilgili bilgilere geçeceğim. Aslında, buradaki, amacım, kılavuzdaki, önemli noktalara değinip, farklı bir gözle yaklaşmaktır. Ancak, öncelik olarak, siz adaylara, ek yerleştirmede uyacağınız en önemli kuralları belirtelim;
*İlk yerleştirmede, taban puanı oluşan, ancak, adayların kayıt yaptırmaması nedeniyle, açık bırakan bölümleri, tercihlerde bulundurmanız için, sizin puanınızın, bölüm puanına eşit veya bölüm puanından yukarda olması gerekiyor. Burada, dikkat etmeniz gereken en önemli nokta, ilk yerleştirmelerde, başarı sıranıza göre tercih yaparken, ek yerleştirmede ise, taban puan şartına göre tercihte bulunacaksınız. Ancak, söylediğim bu durum, TABLO 4’te bulunan 4 yıllık lisans programları ile, TABLO 3B’de bulunan 2 yıllık meslek yüksek okulu programları için geçerlidir. TABLO 3A’da bulunan ön lisans programları için, böyle bir şart aranmamaktadır.
Mesela, bu yıl kılavuzda;
Gazi Üniversitesi-Sosyal Bilgiler Öğretmenliği-4 kontenjan açığı-puanı:414.438 (TS-1)
Siz bu bölümü tercih etmek istiyorsanız, puanınız 414 puan ya da üstü olmalıdır.
Eğer, 413 puan ile bu bölümü tercih ederseniz, tercihiniz işleme alınmaz ve yerleşemezsiniz.
İlk tercihlerde, bölümünü dolduramayıp, puanı oluşmayan, bölümler ile, yeni açılan ve puanı ilk defa oluşacak olan bölümleri, ilgili puan türüne sahip olan tüm adaylar tercih edebileceklerdir.
-Örnek verecek olursak,
Akdeniz Üniversitesi-Fizik (MF-2) 57 kontenjan açığı bırakmış ve puanı oluşmamış.
Balıkesir Üniversitesi-Veteriner Fakültesi (MF-3) ilk defa 20 kişi alacak.
İlgili puan türünde, Y-MF-2-3 (0,12-0,15)-(alanında ve alandışı) puanları oluşan tüm adaylar, bu bölümü listesinde bulundurma hakkına sahiptir. Bu bölümü, listenizde istediğiniz yerde bulundurma hakkına sahipsiniz. Ancak, yukarda dediğim puan türlerinde, barajı geçemeyip, Y-MF puanı oluşmayanlar ise, tercih edemeyeceklerdir, çünkü yerleştirme puanları oluşmamıştır, o yüzden bu noktayı asla göz ardı etmeyiniz.
Ösym’nin ek yerleştirmede yaptığı güzellikten biri de, size tam 30 tane tercih hakkı vermesidir. Bu tercih listenizin hepsini doldurmanız zorunlu değildir, ancak, illa ki yerleşmek istiyorsanız, sonuna kadar doldurmayı zorlayın. Ancak, yapacağınız tercihlerden birisi , gelir de gitmezseniz, seneye okul puanınızda kırılma olacağını asla unutmayın. O yüzden, tercih yaparken, başkası için değil, “kendi geleceğiniz” için tercih yaptığınızı asla ve asla göz ardı etmeyin.
İlk yerleştirmede bir yere yerleşmiş olsanız bile, (açıköğretimin kontenjanlı bölümleri dahil), ek yerleştirmede, açıköğretim fakültesinin, kontenjan sınırlaması olmayan bölümleri tercih edebilirsiniz. Yani, bu bir anlamda, hem üniversitenizden alacağınız diploma yanında, aöf diploması da almanıza da imkan tanımak demektir. Ancak, yeri gelmişken, genel aöf tercihlerinde şu noktayı, belirtmekte fayda var, ek yerleştirmelerde, aöf bölümünü ilk sıraya yazar, diğer bölümleri arkasına yazarsanız, ilk aöf’ye yerleşirsiniz. Ya da, hangi sıraya yazarsanız, üstündekiler gelmezse, aöf’ye yerleşirsiniz. Eğer ki, önceliğiniz açıköğretim değilse, ama, okumak da istiyorsanız, son sıraya yazın. Hiç birisi gelmezse, açık öğretim kazanırsınız.
Bunun dışında, özel yetenek sınavını kazananların ya başvuranların da ek yerleştirme hakkını belirtmekle birlikte, bu yıl sınava girmeyip, sınavsız geçiş hakkını kullanan meslek liselilerin (sınava girip de 140 ygs puanı altında alanlar dahil), ek yerleştirmede yalnızca TABLO 3A’da kendi meslek bölümlerinde sınavsız geçiş hakkına sahip olduğunu söylemekte yarar var. Ancak, 140-179 puan aralığında ygs puanı alan meslek liseliler, gerek kendi alanlarında, gerek alandışı tercihlerinde, hem TABLO 3-A’dan, hem TABLO 3B’den, hem de TABLO 4’teki aöf programları tercih edebilirler.
TABLO 3A’da meslek liselilerin, sınavsız geçiş hakkı kullanmasıyla, yerleştirme önceliklerin belirtildiği bölümler göreceksiniz. Bu bilgiler, ÖSYM tarafından, bölüme yerleştirilen son adaya aittir. Bu bilgiler, size tercih yapmada kolaylık sağlamak amacıyla verilmiştir. Siz tercih yaparken, aşağıda belirteceğim önceliklerin gerisinde olsanız bile, puan olarak da geride olsanız bile tercih etme hakkına sahipsiniz. Ancak, tercihler yapmadan, kılavuzun dilini ve öncelikleri bilmenizde fayda var.
Mesela, Afyon Kocatepe Üniversitesi’ne bağlı Afyon Meslek Yüksekokulu’ndaki;
Elektrik- En küçük puanı:211.496-Yerleştirme Önceliği (11,2,i,93) bölümü ele alalım.
Burada;
11: Bölüme yerleşen öğrencinin 2011 mezunu olduğu
2: Teknik lise mezunu olduğu
İ: Kendi mesleki eğitim bölgesinden tercih yaparak yerleştiği (METEB) (Yani, öğrenci lise eğitimini Afyon’da tamamlamış ve sınavsız geçiş hakkını da yine kendi şehrinden yana kullanmış)
93: Öğrencinin doğum yılı
Bu bilgilerden yola çıkarak, ÖSYM kılavuzunda yer alan, öncelik sıralamasını belirtecek olursak,
a-Öncelik, mezuniyet yılı daha büyük olan adaya verilir. Yani, yukarıda belirttiğim bölümü düşünen aday, 2010 ya da, daha önceki yıllarda meslek lisesi mezunu ise, 2011 mezununun yerleşmesini bekleyip, yer kalırsa yerleşebilecektir.
b-Aynı yıl mezun olan adaylar arasında öncelik okul türüne göre;
1-Anadolu Teknik Lisesi
2-Teknik Lise ve Anadolu Meslek Lisesi
3-Meslek Lisesi
4-Çok eski yıllarda enstitü altında eğitim veren meslek lisesinden mezun olanlar
Bu önceliklere göre, aday tercih edeceği elektrik programı için, eğer teknik liseden mezun değilse, teknik liseden olanların yerleşmesini bekleyecektir. Anadolu Teknik lisesi mezunu ise, daha önce yerleşme hakkına sahiptir.
c-Mezuniyet yılı ve okul türü aynı olan adaylardan, aynı METEB içinde olanlar öncelik verilecektir. Yani, Afyon içinde tercih edenler, Afyon dışında tercih edenlere göre, daha önce yerleşeceklerdir.
d-Mezuniyet yılı aynı, okul türü, METEB içi-METEB dışı, bilgileri aynı olan adaylardan OBP’si yüksek olan aday önceliklidir. Burada da, derslerde göstermiş olduğunuz başarılar, sizinle diğer açılardan aynı olan adaylar arasında ön plana çıkmanızı sağlayacaktır.
e-Yukarıda verilen tüm bilgiler aynı olan adaylardan, yaşı küçük olana öncelik verilecektir. Burada, 93 doğumlu aday yerleşmiştir, şayet onunla beraber, her şeyi aynı olup da, 92 doğumlu olan bir aday yerleşemezdi.
Şimdi, burada, ÖSYM’nin dediğini hatırlatacak olursak, bu bilgileri göz önünde tutmadan tercih yapma hakkına sahip olduğunuz söyleniyor. Ancak, eğer ki, meslek lisesi mezunu değilseniz, meslek liselilerin çok rağbet gösterdiği, şehir merkezinde olan, meslek yüksekokullarından uzak durmanızda fayda var. Fakat, şehir merkezinde, düşündüğünüz ve çok istediğiniz bir bölüm var ise, tercih etmeyin demem, tabii ki, yerleşme şansınız her aday gibi olacaktır, ama, size, sıra gelme ihtimalini de göz önünde bulundurmalısınız. Yani, yerleşme ihtimaliniz olduğu gibi, yerleşmeme ihtimalini de düşünmelisiniz. O yüzden, şehir merkezlerinden ziyade, ilçe meslek yüksek okullarını, meslek liselileri tarafından çok rağbet görmediği için, kazanma şansınız daha fazla olacaktır. Ancak, bu durumda da, düşündüğünüz ilçenin, merkeze uzaklığı, yaşam şekli v.s. hakkında detaylı bilgi almanız yararınıza olacaktır.
4 yıllıklarda tercih sıralamasında bulunurken, ÖSYM’nin kılavuzda belirttiği noktayı aynen iletiyorum..
“Tercihlerinizi yaparken, göz önünde bulundurmanız gereken en önemli nokta, ağırlıklı ortaöğretim başarı puanınızın, kendi alanınıza uygun bir program tercih ettiğinizde 0,15, kendi alanınız dışındaki bir programı tercih ettiğiniz zaman, 0,12 katsayısı ile çarpılacaktır. Bir diğer önemli nokta da, kaydolmayı istediğiniz en önemli programı en üst tercihinize yazmanız, daha sonra istediğiniz programı ise ikinci tercihinize yazmanızdır. Tercihlerinizi TABLO 3A (önceliğin sınavsız geçiş haklarında olduğunu unutmadan) TABLO 3B ve TABLO 4’te verilen yükseköğretim programlarının en küçük puanlarına göre sıralamanız şart değildir. Duruma göre, yapabileceğiniz tercihlerin birkaç tanesini “Puanım yeterli olmayabilir” endişesine kapılmadan, sadece ilginiz göz önüne alarak belirleyebilir, buralara en çok istediğiniz programları yazabilirsiniz”
Benim burada, aslında anlam veremediğim nokta şu;
Eğer ki, öğrenciler, tablo 4 ve tablo 3b de kendi puanları üstündekileri yazamıyorlarsa, neden *puanım yeterli olmaz* diye, tercihte bulunsunlar ki? Bu, bir anlamda, öğrencinin, kendinden yukarıda olan bölümü yazmasına, taban puan şartı kuralını ihlal etmesine neden olur. O yüzden, ÖSYM’nin ilk tercihlerde, öğrencilere verdiği bilginin aynısını, ek yerleştirme kılavuzunda vermesini doğru bulmuyorum. Öğrenciler, bu bilgilerden yola çıkarak, hayatlarını şekillendiriyorlar. O yüzden, bir daha ki, ek yerleştirmede, bu bilginin kılavuzda daha uygun olarak verilmesi için, siz ÖSYM yetkililerine buradan sesleniyorum..
Peki, bu açıklamadan sonra, genel olarak bir sıralamadan söz edecek olursak;
Mesela aday, diyelim ki, y-ts2’den 380 puan sahip ve tarih bölümünü düşünüyor, ve, puan sıralamasına göre, tercih yapılırsa, doğru sıralama, aşağıdaki gibidir,
-Dumlupınar Üniversitesi-379.403
-Cumhuriyet Üniversitesi-377.777
-Giresun Üniversitesi-373.570
-Karabük Üniversitesi-372.521
Diyelim ki, Giresun’u daha çok istiyorsa o zaman, adaylar, şuna benzer, bir tercih listesi yapabiliyorlar,
-Giresun Üniversitesi-373.570
-Dumlupınar Üniversitesi-379.403
-Cumhuriyet Üniversitesi-377.777
-Karabük-372.521
Eğer ki, aday, bu tür bir tercih yaparsa, Giresun Üniversitesi’ni kazanır, ve sistem diğer tercihleri denetlemeye gerek duymaz, çünkü, istediği üniversite Dumlupınar ve cumhuriyet’ten daha aşağıdadır. Çoğu öğrenci, bu sıralamayı, “ölü tercih” gibi düşünüp, hiçbir yer kazanamama, gibi görmektedir. Ancak, adayın, ek yerleştirmede, bu şekilde, yazıp, Giresun’u kazanamama ihtimali düşüktür. Yalnız, ondan daha yüksek olan adaylar, bu bölüme çok yüklenirse, o bölümü kazanamama ihtimali ortaya doğar, ve sistem bir altındaki tercihe geçer.
Diyelim ki, sizin puanınız 374, giresun’u ilk sıraya koydunuz, bir başkasının puanı 384, o giresunu, son sıraya koydu. Eğer ki, 384 puan olan, aday, hiçbir tercihine giremeyip sona kalırsa-ki çok zor ihtimal-, 374 puanlı adaydan önce, o yerleşir, çünkü onun puanı daha yüksektir.
Bu bilgilerin yanında;
4 yıllık lisans tercihlerinde bulunurken, yanında (----) işareti olan, yeni açılmış, düşündüğünüz bölümleri listenize eklemenizi öneririm. Tabii ki, puan olarak da, kazanma ihtimalinizi de yakın düşündüğünüz yeni açılan bölümler olmalı. Mesela, mf puan türünde düşük alıp da, yeni açılan, bir elektrik-elektronik mühendisliği bölümünü kazanmanız kolay değildir. O yüzden, yeni bölümleri tercih ederken, daha makul bölümleri listenizde bulundurmaya dikkat edin.
Puanı oluşmayan ve açık bırakan bölümleri, tercih ettiğinizde, kazanma şansınız daha yüksek olacaktır, ama size geleceğe dair, bir ışık verecek midir, orası soru işaretidir. Kılavuzda, birçok üniversitede, açık bırakan, fizik ve kimya bölümleri göreceksiniz. Diyelim ki, tercih ettiniz ve kazandınız, sonunda ise, diyelim ki öğretmen olmak istediniz, formasyon aldınız, ancak, devlet, sınırlı kontenjan verdiği için, aylarca, belki yıllarca, kadro beklemek durumunda kalacaksınız. Ya da, akademisyen olmak istediniz, o zaman da, yüksek lisansı kazanıp, araştırma görevlisi de olarak, sürekli araştırmalarda bulunmanız gerekecektir. Diğer açık bırakan bölümler için de, şu söylediklerimden, çok farklı bir tablo söz konusu değildir. Ancak, ben, bunları söylesem de, insan istediği takdirde, bölümü çok sevdiği takdirde, zorlansa da, aşamayacağı engel yoktur. Yani, kısacası, tercih sizindir, geleceğiniz sizin elinizdedir.
İkinci öğretimleri listenizde daha fazla bulundurmanız, kazanma şansınızı arttıracaktır, çünkü, harc ücreti sebebiyle, çoğunlukla ikinci öğretimler, ek yerleştirmeye açık bırakan bölümlerin başını çekmekle birlikte, tercihlerde, daha düşük puanlı adaylar tarafından tercih edilebilmektedir. Ancak, belirttiğim gibi, ikinci öğretim ücretleri, gündüz öğretimden farklı olup, neredeyse 3 katı olabilmektedir.
Bölümleri tercih ederken, kesinlikle özel koşulları, kılavuzdan incelemeyi göz ardı etmeyin, çünkü, ek yerleştirmeye çoğu açık, bu koşulların dikkatli ya da hiç okunmaması sebebiyle gerçekleşiyor. Kimi öğrenciler, vakıf üniversitesini kazandıklarını, sonuçlardan sonra anlıyor, ve üniversiteye, maddi imkanlardan dolayı gidemiyor. Bazı üniversitelerin fakülteleri, farklı bir üniversiteye bağlı da olabiliyor, öğrenci gittiğinde, farklı bir kampus de okuyabiliyor. Bazı, burslu bölümlerde, karşılıklı burs verilip, üniversite bittiği zaman, birkaç yıl, kendi kurumlarında çalışmak kaydıyla geri ödemesi alınabiliyor. Bu ve buna benzer, durumlar yüzünden, mağdur olmamanız için, lütfen ve lütfen, kılavuzda belirtilen, özel koşulları dikkatlice okuyun.
ASLINDA, SİZE YUKARIDA BELİRTTİĞİM TÜM BİLGİLER, DAHA ÖNCE YAZMIŞ OLDUĞUM TERCİH YAZILARINDAN ÇOK FARKLI DEĞİLDİR, ÇÜNKÜ, SİSTEM, BİZLERİ VE SİZLERİ BÖYLE BİR DÜZEN İÇİNDE SÜREKLİ BİR DÖNGÜ İÇİNDE BIRAKMAKTADIR. BU YÜZDEN, BURADA ÖNEMLİ OLAN, ŞU AN GELECEĞİNİZİ, ÇOK DAHA FAZLA DÜŞÜNMENİZ GEREKTİĞİDİR, ÇÜNKÜ, HER ZAMAN ÜNİVERSİTE OKUMAK GİBİ BİR ŞANS SİZLERİN ELİNE GELMEMEKTEDİR. SİZLERDEN RİCAM, TERCİHLERİNİZİ YAPARKEN, SEÇİLEN DEĞİL “SEÇİCİ” OLDUĞUNUZU GÖSTERİN. BUGÜN, VERECEĞİNİZ TERCİHİNİZİN, YARIN HAYATINIZI DA ETKİLEYECEĞİNİ ASLA UNUTMAYIN. BUGÜN, İLK SIRAYA YAZACAĞINIZ TERCİHİNİZDEN İTİBAREN, HEP İLERİSİNİ DÜŞÜNEREK HAREKET EDİN. KENDİ GELECEĞİNİZİ, BAŞKALARININ ELİNE BIRAKMAMAK İÇİN, AİLENİZLE GÖRÜŞÜN, REHBER HOCALARINIZA DANIŞIN, ÜNİVERSİTELERE GİDİN, ARAYIN, İNTERNETTEN BİLGİ EDİNİN, MESLEK SAHİBİ İNSANLARLA DA GÖRÜŞÜN.. ŞU AN EK YERLEŞTİRMEDE OLSA, ZAMAN KISITLI DA OLSA, EĞER Kİ, HAYATINIZIN DÖNÜM NOKTASINDA İSENİZ, BUNLARI YAPIN VE ASLA YAPMAKTAN YORULMAYIN VE VAZGEÇMEYİN.
UNUTMAYIN, GELECEK YALNIZ SİZDEDİR, SİZ İSTEDİĞİNİZ ZAMAN, GELECEĞİNİZ SİZİNLEDİR VE KIYMETLİDİR…
Tercihlerle ilgili sorularınızı, tercihim_gelecegim@mynet.com adresine gönderebilirsiniz,( size kısa sürede dönmem açısından, genelden ziyade, direkt, bölüme dayalı sorular daha, sizin açınızdan daha yararlı olacaktır. )
Hepinize, tercihlerinizde başarılar diliyorum…